آیا ترون کلاهبرداری است؟

مقدمه

ترون (Tron) یک بلاکچین متمرکز است که به کاربران امکان به اشتراک گذاشتن بدون هزینه و بدون سانسور محتوای دیجیتال را می‌دهد. این بلاکچین همچنین از قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApp) پشتیبانی می‌کند. همین امر منجر به موارد متعدد کلاهبرداری با نام ترون شده است؛ در حدی که بسیاری از کاربران معتقدند که ارز این شبکه موسوم به TRX یک شت کوین (کوین بی‌ارزش) است و به کلاهبرداری ترون اعتراض کردند. حتی خود جاستین سان (Justin Sun)، خالق ترون، در مصاحبهای که در ماه فوریه با پیتر مک کورمک (Peter McCormack) انجام داد، اذعان داشت که ترون یک شت کوین است. این ادعای سان که به نظر می‌رسد یک مزاح بود، از طرفی دست‌مایۀ منتقدان برای حمله به ترون قرار گرفت و از طرف دیگر، خشم سرمایه‌گذاران و کاربران این ارز و بلاکچین را برانگیخت.

ما در این مطلب قصد داریم بررسی کنیم که آیا واقعاً تعداد زیاد کلاهبرداری روی شبکه ترون، به خود این ارز ارتباط دارد و ترون یک شت کوین است یا خیر؟ بیایید بررسی کنیم که در ابتدا چه اتفاقاتی منجر به مطرح شدن ادعای کلاهبرداری ترون شد.

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۳۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

پروژه‌های کلاهبرداری با نام ترون

بنک آف ترون (Bank of Tron)

بنک آف ترون یک قرارداد هوشمند بر بستر بلاکچین ترون است که به کابران وعدۀ سودهای تضمینی می‌دهد. این پروژه به اعتقاد اکثر کارشناسان بلاکچین، یک طرح پانزی است. طرح پانزی به طرحی گفته می‌شود که در آن، طراح به سرمایه گذاران وعدۀ تضمینی بازگشت سودهای نامتعارف می‌دهد و پس از جذب سرمایه‌گذاران جدیدتر، سود سرمایه‌گذاران قبلی را از آوردۀ سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌کند.

مشابه این طرح‌ها را در ایران با نام شرکت هرمی می‌شناسیم. اکنون باید بررسی کنیم که آیا بنک آف ترون یک طرح پانزی است یا خیر.

این پروژه ادعا می‌کند که یک پلتفرم برای سرمایه‌گذاری ارز ترون است. اولین موردی که ما را به سمت پانزی بودن این پروژه راهنمایی می‌کند، سودهای سرسام‌آور این پروژه است. این پروژه به کاربران وعدۀ سود 3.7% تا 6.7% در روز را می‌دهد که عقلانی نیست. برای درک بهتر غیرمنطقی بودن این مقدار سود، می‌بایست آن را در مقیاس بزرگتری بسنجیم. 3.7% سود در روز یعنی 1350% در سال و 6.7% سود روزانه هم یعنی 2445% سود سالیانه!

مسئلۀ دیگری که می‌توان به آن شک کرد، این است که بنک آف ترون هیچ گونه محصول یا خدمتی ارائه نمی‌دهد؛ پس چگونه می‌تواند از آوردۀ کاربران سود تولید کند؟ یکی از ادمین‌های این پلتفرم به نام Dominus در گروه تلگرامی رسمی بنک آف ترون به این سؤال پاسخ داده است.

مطابق ادعای این ادمین، بنک آف ترون آورده‌های کاربران را مجدداً میان آنها توزیع می‌کند. به نظر می‌رسد این پاسخ، تأیید می‌کند که بنک آف ترون یک طرح پانزی و یک کلاهبرداری به اسم ترون است؛ چراکه این جمله فقط بازی با کلمات است و در واقع معنای آن این است که این پلتفرم با استفاده از آوردۀ کاربران جدید، سود کاربران قدیمی را پرداخت می‌کند.

مسئلۀ دیگری که در خصوص این پروژه نگران‌کننده است، این است که مانند سایر طرح‌های پانزی، خالقان این پروژه هم دوست دارند ناشناس باقی بمانند. این یعنی یک جای کار می‌لنگد! این وبسایت و سایر وبسایت‌های مشابه، نه تنها هیچ گونه آدرس فیزیکی برای مقر شرکت خود ندارند، بلکه حتی نام صاحبان یا گردانندگان آنها هم ذکر نشده است.

در نتیجه با توجه به تمام موارد پیش‌گفته، می‌توان نتیجه گرفت که این پروژه یک طرح پانزی است که با نام ترون فعالیت می‌کند و باعث گمانه‌زنی افراد نسبت به کلاهبرداری ترون می‌شود.

اکو اسمارت (EcoSmart)

اکو اسمارت یک قرارداد هوشمند غیرمتمرکز بر بستر بلاکچین ترون است که طبق ادعای خود (کذب)، اولین پروژه‌ای است که از بازاریابی چندسطحی (MLM) استفاده می‌کند.

کاربران برای شرکت در این پروژه باید حداقل 5000 ترون سرمایه‌گذاری کنند و در یکی از 3 طرحی که این پروژه ارائه می‌دهد، شرکت کنند. برای شرکت در پلن A باید 5000 ترون واریز کنید و می‌توانید تا 5 سطح زیرمجموعه داشته باشید که هر سطح 3 عضو دارد. یعنی شما به صورت مستقیم 3 زیرمجموعه جذب می‌کنید و هر یک از زیرمجموعه‌های شما هم 3 عضو جذب می‌کنند و این چرخه به همین صورت ادامه می‌یابد. برای شرکت در پلن B، 10000 ترون واریز می‌کنید و تا 10 سطح زیرمجموعه خواهید داشت. نهایتاً برای شرکت در پلن C، باید 20000 ترون واریز کنید که به شما اجازۀ جذب زیرمجموعه تا 15 سطح را می‌دهد.

شما به ازای عضویت هر سطح، پورسانت دریافت خواهید کرد و هر چه فاصلۀ سطح‌ها با شما بیشتر شود، پورسانت دریافتی کمتر خواهد شد؛ به طوری که از سطح اول که مستقیماً به جذب آنها اقدام کرده‌اید، 9%، از سطح دوم 8% و به همین صورت از سطح‌های پایین‌تر، کمتر پورسانت دریافت می‌کنید. در نهایت به ازای اعضای سطح 14 و 15، 0.5% پورسانت نصیب شما خواهد شد.

البته این تنها روش کسب درآمد در اکو اسمارت نیست و روش دیگر، حضور در استخرهای این پروژه است. کاربران این پروژه در 3 استخر دسته‌بندی خواهند شد.

استخر عمومی:  تمام کاربران این پروژه حتی بدون گرفتن زیرمجموعه در این استخر حضور خواهند داشت. در این استخر، هر هفته 10% از سرمایه‌ای که در آن هفته توسط کاربران جدید اضافه شده است، میان کاربران تقسیم می‌شود.

استخر میانی: کسانی در این استخر حضور خواهند داشت که حداقل 3 سطح از زیرمجموعه‌های خود را تکمیل کرده باشند؛ یعنی تا سطح 3، 27 نفر زیرمجموعه داشته باشند. در این استخر، علاوه بر سود استخر عمومی، هر ماه 7% از سود سرمایۀ جدید آن ماه، به حساب اعضای این استخر واریز می‌شود.

استخر بازنشستگی: این استخر ویژۀ اعضایی است که 6 سطح خود را تکمیل کرده باشند؛ یعنی به واسطۀ آنها 729 عضو تا سطح 6 به قرارداد هوشمند اکو اسمارت پیوسته باشند. اعضای این استخر هر ماه 3% از کل آوردۀ جدید را علاوه بر سود استخرهای قبلی دریافت می‌کنند.

حال با وجود تمام این مزایا آیا اکو اسمارت هم یک کلاهبرداری با نام ترون است؟ بلی! دلایل این پاسخ را با هم بررسی می‌کنیم.

خود اکو اسمارت هم صراحتاً اعلام می‌کند که از آوردۀ اعضای جدید، سود سرمایه‌گذاران قدیمی را پرداخت می‌کند.

این پروژه به شما اجازۀ کنسل کردن پلن انتخابی را نمی‌دهد و هنگامی که ترون‌ها را واریز کردید، فقط امکان استفاده از سود آنها وجود دارد (که گاهی بدون اطلاع قبلی جلوی برداشت را می‌گیرد) و نمی‌توانید در صورت منصرف شدن، اصل مبلغ را برداشت کنید.

اکو اسمارت مانند سایر طرح‌های پانزی، وایت پیپر ندارد یا هیچ گونه وایت پیپری از بلاکچین خود منتشر نکرده است و در وبسایت رسمی آن، تنها یک اینفوگرافی یک صحفه‌ای در خصوص نحوۀ کار اکوسیستم آن موجود است. در نتیجه، کاربران نمی‌توانند کدهای آن را از نظر امنیت بررسی کنند و امکان وجود بک‌دور یا هر گونه ترفند دیگری برای سوء‌استفاده از ترون‌های قفل‌شده در این پروژه وجود دارد.

ضمناً در نظر داشته باشید که شاید در نگاه اول، رسیدن به سطح 15 با کمی تلاش ممکن باشد، ولی این‌گونه نیست. برای رسیدن به سطح 15 باید 14,348,907 نفر زیرمجموعه داشته باشید. 14 میلیون نفر عددی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت.

همچنین اکو اسمارت هم شاید در شبکه‌های اجتماعی مختلف فعالیت زیادی داشته باشد، بر خلاف بنک آو ترون، ولی کماکان خالقان و گردانندگان آن ناشناس هستند. بنابراین در صورتی که مشکلی برای این پروژه رخ دهد، کاربران نمی‌توانند به هیچ شخص حقیق یا حقوقی رجوع کنند.

با در نظر گرفتن تمام این موارد، می‌توان با قاطعیت ادعا کرد که این پروژه کلاهبرداری است و به محض کاهش روند جذب اعضا، مثل پروژه‌های مشابه پیشین، ناگهان ناپدید خواهد شد.

حواشی پیرامون ترون

قرعه کشی تسلا و ایردراپ 20 میلیون دلاری ترون

در سال 2018 جاستین سان پلتفرم اشتراک‌گذاری فایل بیت تورنت (BitTorrent) را به قیمت 140 میلیون دلار خرید. این کار او سر و صدای بسیار زیادی به پا کرد و در آن زمان باعث شده که نام ترون بر سر زبان‌ها بیفتد.

سان که به نظر می‌رسد به فضای مجازی اهمیت خیلی زیادی می‌دهد، در گذشته هزینه‌های زیادی برای افزایش فالوورهای خود در توییتر انجام داده بود. او این فرصت را غنیمت شمرد و در توییتی اعلام کرد که برای جشن گرفتن این موفقیت، از میان کاربرانی که او را فالو کرده‌اند و توییت آخرش را به اشتراک گذاشته‌اند، به قید قرعه به یک نفر یک ماشین تسلا خواهد داد و 20 میلیون دلار هم برای کاربران ترون، ایردراپ خواهد کرد.

وی پس از مدتی فیلم قرعه‌کشی خود را منتشر و نام یکی از کاربران را به عنوان برنده اعلام کرد ولی به دلیل اینکه پیش از مشخص شدن برنده در ویدیو، در یکی از ثانیه‌های قبل‌تر برای یک لحظه نام برنده در ویدیو نمایان می‌شد، کاربران معتقد بودند که این قرعه‌کشی اتفاقی نبوده است و خشمگین شدند. سان هم توییت مربوط به برنده را پاک کرد و گفت که در آینده قرعه‌کشی را زنده برگزار خواهد کرد. همچنین اعلام کرد که به برندۀ قبلی به جای تسلا، هزینه‌های سفر و شرکت در کنفرانس خبری ترون در Summit را خواهد داد! این کار او مورد تمسخر کاربران قرار گرفت.

سان سپس اعلام کرد که برای جبران این اتفاق، به جای یک تسلا، دو تسلا به کاربران خواهد داد ولی این وعده هیچ وقت عملی نشد و باعث شد که علاوه بر خشم کاربران، ترون با پروژه‌های کلاهبرداری مثل بیت کانکت مقایسه شود. همین امر، یکی از دلایل بدنامی سان و بیشتر شدن شایعۀ کلاهبرداری ترون شد.

حضور نیروهای پلیس در دفتر ترون در پکن

در تاریخ 8 جولای 2019، ویدیویی در توییتر منتشر شد که نشان می‌داد تعداد نسبتاً زیادی افسر پلیس در دفتر ترون در پکن حضور دارند. این ویدیو منجر به شروع گمانه‌زنی‌هایی در خصوص بازجویی پلیس از دفتر ترون به اتهام کلاهبرداری ترون شد. این قضیه باعث شد افرادی که مخالف ترون بودند، به اعتبار آن یورش ببرند.

با تمام این اوصاف، با ترجمه‌هایی که کاربران از این ویدیو در ردیت منتشر کردند، مشخص شد که علت حضور پلیس، بازرسی دفتر ترون نبوده بلکه محافظت از این دفتر در برابر مردم خشمگینی بود که در مقابل این دفتر تجمع کرده بودند. دلیل این تجمع هم این بود که یک طرح پانزی چینی که نام آن با نام چینی ترون یکی بود، از اعتبار ترون سوء‌استفاده و از مردم محلی کلاهبرداری کرده بود. مردم هم از اینکه جاستین سان با وجود اطلاع از چنین طرحی اعلام نکرده بود که این طرح به ترون ارتباطی ندارد، خشمگین بودند و معتقد بودند که ترون هم در این کلاهبرداری دست دارد.

آیا کلاهبرداری ترون، واقعی است؟

علی‌رغم حواشی و اتهاماتی که به ترون وارد می‌شود، یک بررسی 30 روزه توسط وبسایت Flipside Crypto انجام شد و سیستم بازار TRX را سنجید. این بررسی چند نکته را نشان می‌دهد:

• استیکینگ TRX همچنان ادامه دارد.
• کوین TRX به طور گسترده‌ای در میان کیف پول‌های کوچک توزیع شده است.
• ترید TRX هنوز هم در صرافی‌های غیرمتمرکز فعال است.
• دارندگان کیف پول‌ها در حال سرمایه‌گذاری روی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز هستند.
• رأی‌دهندگان و اپراتورهای نودها هم پاداش خود را به درستی دریافت می‌کنند.

تمام این موارد نشان‌دهندۀ یک اکوسیستم سالم است.

ترون بستر ایجاد قراردادهای هوشمند را فراهم کرده است و هر کسی می‌تواند با استفاده از آن اقدام به ایجاد یک قرارداد هوشمند کند. طبیعی است که اگر فردی یک وسیلۀ نقلیه تهیه کند و با آن مرتکب جرم شود، هیچ کس شرکت خودروسازی را مقصر نمی‌داند؛ زیرا هدف از ساخت آن وسیله چیز دیگری بوده است ولی مورد سوء‌استفاده قرار گرفته است.

مثلاً فرض کنید شما قصد دارید یک وسیله را که در یک آگهی در سایت «دیوار» مشاهده کرده‌اید، خریداری کنید. وظیفۀ اطمینان حاصل کردن از محصول با شما است و دیوار فقط بستری برای انجام معاملات را فراهم کرده است.

توجه داشته باشید که تمام اطلاعات این مقاله توسط نویسنده گردآوردی شده است. در نهایت برای ورود به هر سرمایه‌گذاری، خودتان در مورد آن تحقیق کنید.

سخن پایانی

ترون هم مانند بسیاری از بلاکچین‌های معتبر، فقط یک بستر را فراهم کرده است که گاهی مورد سوء‌استفادۀ افراد سودجو قرار می‌گیرد. اکوسیستم و بازار آن، علی‌رغم انتقاداتی که به اختیارات زیاد جاستین سان می‌شود، تا زمان نگارش مقاله سالم بوده است و مشکلاتی هم که در خصوص موارد کلاهبرداری ترون اتفاق می‌افتد، ناشی از عدم آگاهی سرمایه‌گذاران است.

توصیۀ ما به شما این است که حتماً قبل از سرمایه‌گذاری، در مورد پروژۀ مورد نظر خود تحقیق کنید، فریب سودهای تضمینی و هنگفت را نخورید، از شفافیت پروژه اطمینان حاصل کنید و در نهایت ببینید که این پروژه چگونه به تولید سود مبادرت می‌کند. تمام این موارد در خصوص بلاکچین ترون و ارز آن (TRX) قابل بررسی است و به نظر می‌رسد که نمی‌توان این پروژه را حداقل تا امروز یک کلاهبرداری قلمداد کرد.