استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟ یک مفهوم کاربردی در دنیای ارزهای دیجیتال

مقدمه

استیکینگ (Staking) ارز دیجیتال را می‌توانید نوعی جایگزین برای فرآیند استخراج در نظر بگیرید. این فرآیند شامل نگهداری سرمایه در کیف‌ پول‌ ارز دیجیتال برای حمایت از امنیت و عملیات‌ شبکه بلاکچین است. ساده‌ترین تعریف برای این کار، قفل کردن و نگهداری ارز دیجیتال برای دریافت پاداش است. در بیشتر موارد می‌توانید مستقیماً از طریق کیف پول ارز دیجیتال خود، برای مثال از طریق کیف پول تراست والت، کوین‌های خود را به استیک بگذارید.

همچنین بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال خدمات استیکنیگ ارز دیجیتال را به کاربران خود ارائه می‌دهند. برای مثال خدمات بایننس استیکینگ به شما این امکان را می‌دهد که به روشی بسیار ساده، امکان دریافت پاداش را داشته باشید. تنها کاری که در بایننس استیکینگ لازم است انجام بدهید، نگهداری از ارز دیجیتال خود در حساب صرافی بایننس است.

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۳۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

مکانیسم‌های توافق در شبکه‌های‌ نامتمرکز

برای اینکه به خوبی بفهمید استیکنیگ ارز دیجیتال چیست، لازم است اول بدانید که «گواهی استیک» یا همان Proof of Stake (PoS) یا گواه اثبات سهام چیست و چطور کار می‌کند. گواهی استیک، یک مکانیسم توافق در شبکه‌های نامتمرکز است که به آنها امکان می‌دهد با صرف انرژی کمتری فعالیت کنند و تا حد زیادی نامتمرکز باقی بمانند. در شبکه‌های نامتمرکز بر خلاف ساختارهای متمرکز، هیچ ناظر یا مسئول شبکه‌ای وجود ندارد که اعتبار یا عدم اعتبار تراکنش‌ها را مشخص کند. در غیاب چنین مسئولی، لازم است راهی برای توافق بین کاربرانی که یکدیگر را نمی‌شناسند وجود داشته باشد.

اگر با نحوه کار بیت کوین آشنا باشید، به احتمال زیاد می‌دانید که «گواهی اثبات کار» یا Proof of Work (PoW) چیست. این همان مکانیسمی است که امکان می‌دهد تراکنش‌ها در یک بلاک جمع شوند. سپس این بلاک‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند تا بلاکچین را تشکیل بدهند.

اجازه بدهید گواهی اثبات کار در بیت کوین را دقیق‌تر تشریح کنیم. گواهی استیک، جایگزینی برای گواهی کار است. ماینرها در شبکه بیت کوین با هم بر سر حل کردن یک پازل ریاضیاتی پیچیده رقابت می‌کنند. هر کسی که بتواند اول این پازل را حل کند، حق اضافه کردن بلاک بعدی به بلاک چین را به دست می‌آورد.

گواهی اثبات کار در طول سال‌های فعالیت بیت کوین نشان داده که یک مکانیسم توافق کارا در یک شبکه نامتمرکز است.

پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا راه دیگری برای ایجاد توافق در شبکه‌های نامتمرکز بدون مصرف بیش از حد انرژی وجود دارد؟ گواهی استیک یا گواهی اثبات سهام، الگوریتمی است که دقیقاً برای همین منظور ایجاد شده است.

گواهی استیک چیست؟

حالا بعد از شناخت مکانیسم‌های توافق، بهتر می‌توانیم گواهی استیک و استیکینگ ارز دیجیتال را بشناسیم.

با استفاده از این روش، بر خلاف گواهی اثبات کار که بر اساس قابلیت ماینرها در حل کردن چالش‌های هش است، چیزی که تعیین می‌کند کدام مشارکت‌کنندگان بلاک بعدی را فعال کنند، میزان کوین‌های قفل شده و به استیک گذاشته شده است. برخی استدلال می‌کنند که تولید بلاک‌ها از طریق گواهی استیک درجه بالاتری از انعطاف به شبکه‌های بلاکچین می‌دهد. این یکی از دلایلی است که شبکه اتریوم برنامه‌ریزی کرده که در اتریوم 2.0 از گواهی اثبات کار به گواهی استیک (گواهی اثبات سهام) مهاجرت کند.

مخترع گواهی استیک کیست؟

یکی از اولین موارد استفاده از گواهی استیک را می‌توان در وایت‌ پیپر پیر کوین (Peercoin) که سانی کینگ (Sunny King) و اسکات نادال (Scott Nadal) آن را ایجاد کرده‌اند، پیدا کرد. آنها این گواهی را «یک طراحی ارز دیجیتال peer-to-peer (همتا به همتا) ملهم از بیت کوین ساتوشی ناکاموتو» توصیف کرده‌اند.

شبکه پیر کوین با استفاده از یک مکانیسم دوگانۀ گواهی کار/ گواهی استیک معرفی شد. از گواهی کار در این شبکه برای ضرب عرضۀ اولیه استفاده می‌شد. اما به هر ترتیب برای کارایی بلندمدت شبکه، از گواهی کار استفاده نمی‌شد و از اهمیت آن به تدریج کاسته شد. بیشتر امنیت شبکه مبتنی بر گواهی استیک بود.

گواهی استیک وکالتی چیست؟

نسخه دیگری از گواهی استیک در سال 2014 توسط دنیل لریمر (Daniel Larimer) توسعه داده شد که تحت عنوان گواهی استیک وکالتی (Delegated Proof of Stake (DPoS)) شناخته می‌شود. این گواهی در ابتدا به عنوان بخشی از شبکه بلاکچین بیت ‌شِیر (Bitshare) مورد استفاده قرار گرفت، اما به زودی شبکه‌های دیگر نیز از این مدل استفاده کردند.

گواهی استیک وکالتی به کاربران اجازه می‌دهد که از ماندۀ ارز دیجیتال خود به عنوان رأی استفاده کنند. قدرت رأی دادن در این مکانیسم بر اساس تعداد کوین‌هایی که کاربر از آنها نگهداری می‌کند ایجاد می‌شود. سپس از این رأی‌ها برای انتخاب چند وکیل استفاده می‌شود تا بلاکچین را از طرف رأی‌دهندگان اداره ‌کنند و از امنیت و توافق کاربران در آن اطمینان حاصل نمایند. معمولاً پاداش استیکینگ ارز دیجیتال بین این وکیل‌های انتخابی توزیع می‌شود، بعد هم آنها بخشی از پاداش‌ها را بین رأی‌دهندگان با توجه به سهمی که داشته‌اند توزیع می‌کنند.

گواهی استیک ارز دیجیتال چطور کار می‌کند؟

همان‌طور که اشاره شد، بلاکچین‌های مبتنی بر گواهی اثبات کار، برای ایجاد بلاک‌های جدید در بلاکچین به ماینینگ اتکا می‌کنند. در مقابل، بلاکچین‌های مبتنی بر گواهی استیک، بلاک‌های جدید را از طریق فرآیند استیکینگ ایجاد می‌کنند. در استیکینگ، کاربرانی که کوین‌های خود را قفل کرده‌اند می‌توانند به شکل اتفاقی در وقفه‌های مشخصی توسط پروتکل، به عنوان کسی که بلاک جدید را معتبر می‌کند انتخاب شوند. معمولاً مشارکت‌کنندگانی که مبلغ بیشتری به استیک می‌گذارند، شانس بیشتری برای انتخاب شدن به عنوان معتبرکنندۀ بلاک بعدی دارند.

این گواهی به شبکه‌های بلاکچین امکان می‌دهد که بلاک‌های جدید را بدون اتکا روی سخت‌افزارهای تخصصی ماینینگ ایجاد کنند.

برای همین، به جای رقابت بر سر بلاک بعدی از طریق کار محاسباتی، معتبرکنندگان در گواهی استیک بر اساس تعداد کوین‌هایی که مورد استیک قرار می‌دهند انتخاب می‌شوند. «استیک» یا نگهداری کوین، چیزی است که معتبرکنندگان را به حفظ امنیت شبکه تشویق می‌کند. اگر در انجام این کار شکست بخورند، تمام استیک یا کوین‌های آنها در خطر قرار می‌گیرد.

در یک سطح کاربردی، استیکینگ ارز دیجیتال فقط به معنای نگهداری از منابع مالی در یک کیف پول مناسب است. این در اصل به هر کاربری اجازه می‌دهد بعضی از کارکردهای شبکه را در ازای پاداش استیکینگ به عهده بگیرد.

پاداش‌های استیکینگ ارز دیجیتال چطور محاسبه می‌شوند؟

هیچ جواب کوتاهی برای این سؤال وجود ندارد. هر بلاکچینی ممکن است از راه متفاوتی برای محاسبه پاداش‌ها استفاده کند. بعضی از آنها بلاک به بلاک عمل کرده و عوامل مختلف بسیاری را مورد نظر قرار می‌دهند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقدار استیکینگ ارز دیجیتال کاربر معتبرکننده
• کاربر معتبرکننده چه مدت به شکل فعال، مشغول استیکینگ بوده است
• در مجموع، چند کوین در شبکه استیک شده است
• نرخ تورم
• عوامل دیگر

بعضی از شبکه‌های دیگر، پاداش استیکینگ را بر اساس درصدی ثابت تعیین می‌کنند. این پاداش‌ها در میان کاربران معتبرکننده به عنوان نوعی جبران برای تورم توزیع می‌شوند. تورم، کاربران را ترغیب می‌کند که کوین‌های خود را به جای نگه داشتن، خرج کنند. این کار باعث افزایش به‌کارگیری آن کوین‌ها به عنوان ارز دیجیتال می‌شود. اما با استفاده از این مدل، کاربران معتبرکننده می‌توانند دقیقاً محاسبه کنند که انتظار چه مقدار پاداش را دارند.

وجود یک برنامه پاداش قابل پیش‌بینی در مقایسه با شانس احتمالی دریافت یک بلاک هدیه، برای بسیاری جذاب‌تر به نظر می‌رسد. از آنجا که این اطلاعات عمومی است، شرکت‌کنندگان بیشتری به استیکینگ ارز دیجیتال ترغیب می‌شوند.

استخر استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟

استخر استیکینگ (staking pool) شامل گروهی از دارندگان کوین است که منابع خود را به هم ملحق می‌کنند تا شانس خود را برای معتبرسازی بلاک‌ها و دریافت پاداش افزایش دهند. آنها قدرت استیکینگ خود را با هم به اشتراک گذاشته و پاداش‌ها را بر اساس سهم هر یک در استخر تقسیم می‌کنند. معمولاً ایجاد و نگهداری این نوع استخرها نیاز به زمان و تخصص بسیار بالایی دارد.

استخرهای استیکینگ ارز دیجیتال هنگامی بیشترین تأثیر را روی شبکه دارند که موانع ورود به آنها (از نظر فنی یا مالی) به نسبت بزرگ باشند. برای همین بسیاری از ارائه‌دهندگان این استخرها، از پاداش‌های استیکینگ که بین شرکت‌کنندگان تقسیم می‌شود، مبلغ مشخصی حق‌الزحمه بر می‌دارند.

استیکینگ ارز دیجیتال کلد چیست؟

کلد استیکینگ یا استیکینگ سرد به فرآیند نگهداری یک ارز دیجیتال در کیف پولی که به اینترنت متصل نیست گفته می‌شود. این کار ممکن است با استفاده از یک کیف پول سخت‌افزاری، یا بعضی از کیف‌ پول‌های نرم‌افزاری انجام شود. شبکه‌هایی که امکان این نوع از استیکینگ را دارند به کاربران اجازه می‌دهند در حالی که ارز دیجیتال خود را در امنیت نگه می‌دارند، آنها را استیک کنند.

استیکینگ سرد مناسب سرمایه‌گذاران عمده است که به دنبال حداکثر محافظت از سرمایه خود و در عین حال سرمایه‌گذاری روی شبکه هستند.

سخن پایانی

استیکینگ ارز دیجیتال یک روش ایجاد توافق و مشخص شدن مسیر توسعه بلاکچین از درون شبکه است. این روش به نوعی جایگزینی برای فرآیند ماینینگ محسوب می‌شود که همواره به خاطر مصرف بالای انرژی مورد انتقاد بوده است.

در این روش، عواملی مثل مبلغ ارز دیجیتال، تعداد کوین‌ها، سابقه کاربر و مواردی مانند این بررسی می‌شوند تا شانس کاربر برای دریافت پاداش استیکینگ را مشخص کنند. کاربرانی که سرمایه بیشتری را وارد شبکه کرده و مدت بیشتری از آن در شبکه نگهداری کنند، شانس بیشتری برای پاداش استیکینگ دارند.

با استفاده از این روش، نیازی به محاسبات پیچیده و استفاده از دستگاه‌های محاسباتی ماینینگ وجود ندارد. در مقابل، سرمایه و زمان لازم برای این کارها مستقیماً وارد شبکه شده و به خود ارز دیجیتال اختصاص پیدا می‌کند. در هر شبکه بلاکچین، ممکن است قواعد متفاوتی برای پاداش در نظر گرفته شود. بعضی از شبکه‌ها این پاداش را بر اساس نرخ تورم تعیین می‌کنند تا از این طریق کاربران را به نگهداری ارز دیجیتال خود تشویق کنند. همچنین راهکارهای جمعی مثل گواهی استیک وکالتی، و استخر استیکینگ برای به دست آوردن شانس پاداش به وجود آمده است.