ییلد فارمینگ (Yield Farming) در امور مالی غیرمتمرکز چیست؟

مقدمه

ییلد فارمینگ (Yield Farming) شیوه ایجاد رمزارز بیشتر به وسیله رمزارز خودتان است. شما دارایی خود را از طریق قراردادهای هوشمند به دیگران قرض می‌دهید و در عوض، کارمزد را به صورت رمزارز دریافت می‌کنید.

کاربران ییلد فارمینگ از روش‌های پیچیده‌ای استفاده می‌کنند. آن‌ها همواره رمزارز خود را بین بازارهای قرض‌دهنده می‌گردانند تا منافع بیشتری به دست بیاورند. همچنین بهترین روش‌های ییلد فارمینگ را مخفی نگه می‌دارند. هر قدر افراد بیشتری از یک روش اطلاعات داشته باشد، اثربخشی آن کاهش می‌یابد. ییلد فارمینگ یک پروژه مالی غیر متمرکز (DeFi) است که فارمرها در آن برای رسیدن به بهترین نتیجه با هم رقابت می‌کنند. اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید به هیچ وجه ادامه این مقاله را از دست ندهید.

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۶۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

امور مالی غیر متمرکز (DeFi)‌ در Yield Farming

امور مالی غیر متمرکز (DeFi)، خط مقدم نوآوری در بستر بلاکچین است. چه عاملی باعث منحصر به فرد شدن اپلیکیشن‌های دیفای شده است؟ دسترسی به این اپ‌ها بدون نیاز به تایید اعتبار صورت می‌گیرد، بدین معنا که هر کسی یا هر چیزی مثل قراردادهای هوشمند با کمک اتصال اینترنتی و یک والت می‌تواند با اپ‌های DeFi ارتباط برقرار کند. به علاوه، این اپ‌ها به هیچ نوع متصدی یا واسطه‌ای نیاز ندارد. به بیان دیگر، نیازی به اعتماد به طرفین مبادله در آن‌ها وجود ندارد. اما باید دید این اپ‌ها چه موارد کاربرد جدیدی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

یکی از جدیدترین مفاهیم، مفهوم ییلد فارمینگ (Yield Farming) است. ییلد فارمینگ روشی جدید برای به دست آوردن پاداش به خاطر نگهداری رمزارز با استفاده از پروتکل‌های نقدینگی است. این روش امکان به دست آوردن درآمد غیرفعال برای افراد را با استفاده از اکوسیستم غیر متمرکز پول‌ساز مبتنی بر اتریوم فراهم می‌کند. در نتیجه ییلد فارمینگ می‌تواند نحوه هودل (HODL) سرمایه‌گذاران را در آینده تغییر دهد. بنابراین عاقلانه نیست که دارایی خود را بلااستفاده نگه دارید وقتی که می‌توانید با آن کار کنید.

این سوال پیش می‌آید که چگونه یک کاربر ییلد فارمینگ از دارایی‌های خود مراقبت می‌کند؟ انتظار چه نوع ییلد فارمینگ را می‌توانید داشته باشید؟ و در نهایت اگر دوست دارید یک کاربر ییلد فارمینگ شوید باید از کجا شروع کنید؟

در ادامه این مقاله به همه این سوالات پاسخ خواهیم داد.

ییلد فارمینگ (Yield Farming) چیست؟

ییلد فارمینگ یا استخراج نقدینگی، روشی برای تولید پاداش با نگهداری رمزارز است. به بیان ساده، ییلد فارمینگ به معنای نگهداری رمزارز و دریافت پاداش است.

به عبارتی، ییلد فارمینگ می‌تواند هم ارز استیکینگ (Staking) باشد. اما هنوز پیچیدگی زیادی برای درک مفهوم آن وجود دارد. در موارد زیادی، ییلد فارمینگ با کاربرانی سر و کار دارد که عرضه‌کنندگان نقدینگی (LP) نامیده می‌شوند و به استخرهای نقدینگی سرمایه اضافه می‌کنند.

برخی از استخرهای نقدینگی، پاداش را با چندین توکن پرداخت می‌کنند. سپس این توکن‌های پاداش، به منظور اخذ پاداش در استخرهای نقدینگی دیگر سپرده‌گذاری می‌شود. تا همین جا هم می‌توان متوجه میزان پیچیدگی این روش شد. ولی باور اساسی این است که عرضه‌کننده نقدینگی، سرمایه را در استخر نقدینگی می‌سپارد و در عوض پاداش دریافت می‌کند.

به طور معمول، ییلد فارمینگ با استفاده از توکن‌های ERC-20 اتریوم انجام می‌شود و پاداش‌ها نیز معمولا نوعی توکن ERC-20 هستند. این مورد می‌تواند در آینده تغییر کند چراکه اکنون بخش زیادی از ییلد فارمینگ در بلاکچین اتریوم اتفاق می‌افتد.

اما نوآوری‌ها و پیشرفت‌ها در ارتباط میان بلاکچین‌ها و پیشرفت‌های مشابه دیگر، این امکان را به اپ‌های دیفای می‌دهد تا در آینده مستقل از بلاکچین خود عمل کنند. به عبارت دیگر می‌توانند بر روی بلاکچین‌های دیگر فعالیت کنند و همچنین از قابلیت‌های قرارداد هوشمند پشتیبانی کنند.

کاربران ییلد فارمینگ معمولا سرمایه خود را بین پروتکل‌های مختلف به گردش در می‌آورند تا محصول (ییلد) بیشتری به دست آورند. در نتیجه، بسترهای دیفای می‌توانند انگیزه‌های اقتصادی دیگری برای جذب سرمایه بیشتر عرضه کنند. استخرهای نقدینگی درست مثل صرافی‌های متمرکز تمایل به جذب نقدینگی بیشتر دارند.

عوامل رونق ییلد فارمینگ

می‌توان سود زیاد و آنی ییلد فارمینگ را به آغاز به کار توکن COMP نسبت داد. این توکن، توکن مدیریتی بستر پروتکل Compound است. توکن‌های COMP به دارندگان آن، حق مدیریت و حاکمیت در شبکه Compound می‌دهند. اما اگر کسی بخواهد شبکه را به بیشترین میزان ممکن غیر متمرکز کند، چگونه می‌تواند این توکن‌ها را توزیع کند؟

یک روش مرسوم برای شروع یک بلاکچین غیر متمرکز، توزیع الگوریتم وار این توکن‌های حاکم به همراه محرک‌های نقدینگی است. این روش، عرضه‌کنندگان نقدینگی را با پرداخت پاداش جذب می‌کند تا به فارم توکن جدید اقدام کنند.

هر چند COMP ییلد فارمینگ را اختراع نکرده است ولی آغاز به کار آن، این شیوه توزیع توکن را به سرعت محبوب کرد. از آن زمان، پروژه‌های دیفای دیگر نیز طرح‌های جدیدی را جهت جذب نقدینگی معرفی کردند.

ارزش کل بلوکه شده (TVL)

شیوه مناسب اندازه‌گیری میزان اعتبار محیط ییلد فارمینگ دیفای (Yield farming DeFi) چیست؟ پاسخ ارزش کل بلوکه شده (Total Value Locked) است. با این شیوه می‌توان مقدار توکن بلوکه شده در پروژه‌های وام دهی دیفای و سایر انواع بازارهای پولی را اندازه گرفت.

یک مکان خوب برای دنبال کردن TVL، سایت دیفای پلاس است. می‌توان بررسی کرد که کدام بستر بالاترین مقدار اتریوم یا سایر رمزارزهای بلوکه شده در دیفای را دارد. این امکان یک دید کلی درباره وضعیت فعلی ییلد فارمینگ به شما می‌دهد.

به طور طبیعی، هر قدر که ارزش بیشتری بلوکه شود، ییلد فارمینگ بیشتری نیز اتفاق می‌افتد. در سایت دیفای پلاس حتی می‌توانید TVL را بر اساس اتریوم یا حتی دلار مشاهده کنید. که هر کدام  از اینها دید مختلفی از شرایط بازارهای پولی دیفای نمایش می‌دهد.

ییلد فارمینگ چطور کار می‌کند؟

ییلد فارمینگ رابطه نزدیکی با الگویی به نام بازارساز خودکار (AMM) دارد. این الگو به طور معمول با عرضه‌کنندگان نقدینگی (LP) و استخرهای نقدینگی سر و کار دارد.

عرضه‌کنندگان نقدینگی، در یک استخر نقدینگی، رمزارز سپرده‌گذاری می‌کنند. این استخر از بازاری که به کاربران اجازه قرض دادن، قرض گرفتن یا مبادله توکن می‌دهد، پشتیبانی می‌کند. استفاده از این بسترها مستلزم پرداخت کارمزد به عرضه‌ کنندگان نقدینگی به جهت در اختیار گذاشتن استخر نقدینگی خود است. این اساس کار (Automated Market Maker) را شکل می‌دهد.

اما اجرای آن در Yield farming به خاطر جدید بودن این فناوری، تا حدی متفاوت است. قطعا در آینده، شاهد رویکردهای متفاوتی در خصوص اجرای کنونی آن وجود خواهد داشت.

هر چند این یک الزام عمومی نیست ولی اکثر سرمایه‌های سپرده‌گذاری شده، استیبل کوین های وابسته به دلار آمریکا هستند. برخی از استیبل کوین‌های معروف مورد استفاده در دیفای DAI، USDT، USDC، BUSD و غیره است. بعضی از پروتکل‌ها توکن‌هایی تولید می‌کنند که نشان‌دهنده کوین سپرده شده در سیستم است. برای مثال اگر DAI در کامپوند (Compound) سپرده‌گذاری کردید، cDAI یا DAI کامپوند دریافت می‌کنید. اگر اتریوم (ETH) در کامپوند سپرده‌گذاری کردید، cETH دریافت می‌کنید.

همان طور که می‌توان تصور کرد، لایه‌های پیچیده زیادی برای این مسئله وجود دارد. شما می‌توانید cDAI خود را در پروتکل دیگر که یک توکن ثالثی تولید می‌کند سپرده‌گذاری کنید و cDAI نیز به نوبه خود نشان دهنده DAI شماست و به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند. دنبال کردن این زنجیره‌ها واقعا پیچیده و دشوار است.

نحوه محاسبه سود ییلد فارمینگ

معمولا، به طور سالانه، منافع تخمینی ییلد فارمینگ محاسبه می‌شود.

برخی معیارهایی که عمدتا استفاده می‌شوند عبارتند از نرخ درصد سالانه (APR) و ییلد درصد سالانه (APY). تفاوت بین این دو نرخ این است که APR اثر مرکب سازی سود را حساب نمی‌کند ولی APY محاسبه می‌کند. سود مرکب به معنای سرمایه‌گذاری مجدد و مستقیم سودها برای ایجاد منافع بیشتر است (یعنی دریافت سود از سود اولیه). اما این را بدانید که ممکن است APR و APY به جای یکدیگر به کار بروند.

همچنین به یاد داشته باشید که این موارد صرفا تخمین و برآورد هستند. حتی محاسبه دقیق پاداش کوتاه مدت نیز دشوار است چرا که ییلد فارمینگ یک بازار بسیار رقابتی و سریع است و امکان نوسان سریع پاداش‌ها وجود دارد. اگر یک روش ییلد فارمینگ برای مدتی جواب دهد، فارمرهای زیادی از این فرصت بهره می‌برند و این باعث می‌شود مقدار پاداش ییلدینگ کاهش یابد.

به خاطر آن که APR و APY از بازارهای سنتی ناشی می‌شوند، دیفای باید معیارهای انحصاری و جدید خود را جهت محاسبه منافع در Yield farming داشته باشد. به خاطر سرعت بالای دیفای، محاسبه هفتگی یا حتی روزانه منافع معقول‌تر است.

وثیقه در دیفای

معمولا اگر قصد قرض گرفتن دارایی را دارید، باید وثیقه‌ای معادل با قرض به امانت بگذارید. این وثیقه به عنوان تضمینی برای قرض شما می‌باشد. وثیقه در این بخش بستگی به پروتکلی دارد که سرمایه خود را در آن عرضه می‌کنید ولی شاید لازم باشد مراقب نسبت وثیقه خود باشید.

به بیان دیگر، هر بستر Yield farming مجموعه قوانین خود را دارد به عنوان نمونه، حداقل وثیقه لازم برای هر بستر Yield farming مشخص است. به علاوه، این بسترها با مفهومی به نام وثیقه مازاد سر و کار دارند. وثیقه مازاد بدین معناست که قرض دهندگان باید ارزش بیشتری از خود قرض سپرده بگذارند. با این کار خطر سقوط ارزش رمزارز وثیقه گذاشته شده  کاهش می‌یابد.

بنابراین، اگر پروتکل وام دهی که استفاده می‌کنید، نسبت وثیقه 200% لازم دارد. این یعنی هر 100 دلار ارزشی که سپرده می‌گذارید، می‌توانید 50 دلار قرض بگیرید. به هر حال افزودن وثیقه بیشتر از مقدار ضروری برای کاهش خطر لیکوئید شدن عاقلانه است. از این رو بسیاری از سیستم‌ها از نسبت وثیقه بسیار بالا مثلا 750% استفاده می‌کنند تا کل بستر را از خطر لیکوئید شدن در ایمنی نسبی قرار دهند.

خطرات ییلد فارمینگ

ییلد فارمنیگ آسان نیست. پر سودترین روش‌های ییلد فارمینگ به شدت پیچیده هستند و تنها برای کاربران خبره توصیه می‌شود. افزون بر آن، ییلد فارمینگ به طور کلی برای کسانی که سرمایه زیادی دارند یعنی نهنگ‌ها مناسب‌تر است.

ییلد فارمینگ به آسانی آن چه به نظر می‌رسد نیست و اگر متوجه کاری که انجام می‌دهید نباشید، احتمالا سرمایه خود را به باد می‌دهید. چند پاراگراف بالاتر توضیح دادیم که چگونه امکان لیکوئید شدن وثیقه شما وجود دارد. اما از مخاطرات دیگر Yield farming نیز باید آگاه باشید.

یکی از خطرات آشکار ییلد فارمنیگ، قراردادهای هوشمند است. به خاطر ماهیت دیفای، بسیاری از پروتکل‌ها، توسط تیم‌های کوچک با بودجه محدود ساخته و توسعه داده شده است. این موضوع خطر مربوط به وجود باگ در قراردادهای هوشمند را افزایش می‌دهد.

حتی در خصوص پروتکل‌های بزرگ که توسط شرکت‌های برجسته ایجاد می‌شوند، همواره باگ و نقاط ضعف مشاهده می‌شود. به خاطر طبیعت برگشت ناپذیر بلاکچین، این مسئله می‌تواند منجر به تحمیل خسارت به سرمایه‌های کاربران شود. بنابر این زمانی که سرمایه خود را در یک قرارداد هوشمند بلوکه می‌کنید باید مراقب باشید.

بیایید ببینیم چطور این ویژگی بر ییلد فارمینگ (Yield Farming) اثر می‌گذارد.

همان طور که خاطر نشان کردیم، پروتکل‌های دیفای بر بستر قرارداهای هوشمند، نیاز به مجوز خاصی جهت اجرا ندارند و به طور یکپارچه با یکدیگر ترکیب می‌شوند. این بدین معناست که کل اکوسیستم دیفای همبستگی شدیدی با هر کدام از بلاک‌های سازنده خود دارند. این همان مفهوم ترکیب‌پذیری است.

چرا این امر یک خطر محسوب می‌شود؟ اگر تنها یکی از بلاک‌های سازنده همان طور که انتظار می‌رود کار نکند، کل اکوسیستم آسیب می‌بیند. این یکی از بزرگ‌ترین خطرات ییلد فارمینگ و استخرهای نقدینگی است. نه تنها باید به پروتکلی که سرمایه خود را در آن به صورت سپرده گذاشتید اعتماد کنید بلکه به سایر اموری که پروتکل به آن‌ها وابسته است نیز اعتماد داشته باشید.

پروتکل‌ها و بسترهای ییلد فارمینگ (Yield Farming)

چطور می‌توان پاداش ییلد فارمینگ را به دست آورد؟ در جواب باید گفت که راه معینی برای انجام ییلد فارمینگ وجود ندارد. در واقع ممکن است روش‌های ییلد فارمینگ در هر ساعت تغییر کند. هر بستر Yield Farming روش، قوانین و خطرات خود را دارد. اگر می‌خواهید ییلد فارمینگ را آغاز کنید، باید با نحوه کار پروتکل‌های نقدینگی غیرمتمرکز آشنا باشید.

تاکنون به طور خلاصه این مفاهیم پایه‌ای را توضیح دادیم: شما در یک قرارداد هوشمند، سرمایه سپرده‌گذاری می‌کنید و در عوض پاداش دریافت می‌کنید. اما انجام این کار می‌تواند بسیار متنوع باشد. برای مثال، به طور کلی قابل قبول نیست که کورکورانه سرمایه خود را سپرده گذاری کنید و منتظر منافع زیادی باشید. براساس قوانین اولیه مدیریت ریسک، باید بتوانید از عهده کنترل سرمایه خود برآیید.

بنابراین جای این پرسش است که محبوب‌ترین بسترهایی که کاربران ییلد فارمینگ استفاده می‌کنند کدام است؟ آن چه در ادامه می‌آید، لیست جامعی نیست بلکه مجموعه پروتکل‌هایی است که در خصوص روش‌های ییلد فارمینگ بسیار حائز اهمیت هستند.

پروتکل کامپاند

کامپوند یک بازار پولی الگوریتم‌وار است که به کاربران امکان قرض دادن و قرض گرفتن اموال را می‌دهد. هر فردی با در اختیار داشتن والت اتریوم امکان عرضه اموال در استخر نقدینگی کامپوند و دریافت پاداش بلافاصله بعد از آغاز مرکب سازی را دارد. نرخ‌ها به طور الگوریتمی مبتنی بر عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود.

کامپوند یکی از پروتکل‌های اصلی اکوسیستم ییلد فارمینگ است.

MakerDAO

Maker یک بستر اعتباری غیر متمرکز است که از ایجاد DAI پشتیبانی می‌کند. DAI یک استیبل کوین است که ارزش آن به طور الگوریتمی به ارزش دلار آمریکا وابسته است. هر فردی می‌تواند یک  Maker Vault که در آن وثیقه‌هایی همچون ETH، BAT، USDC، یا WBTC بلوکه می‌شوند، باز کند. میکر می‌تواند DAI تولید کند که به عنوان وام دهی در مقابل این وثیقه بلوکه شده است. این وام در طول زمان منافعی به نام کارمزد ثابت به دنبال دارد. نرخ کارمزد ثبات از سوی دارندگان توکن MKR وضع شده است.

کاربران ییلد فارمینگ (Yield Farming) می‌توانند با کمک Maker، DAI ایجاد کنند تا در روش‌های ییلد فارمینگ از آن استفاده کنند.

Synthetix

سینتتیکس (Synthetix) یک پروتکل دارایی تلفیقی است. به همه اجازه بلوکه کردن (استیک) توکن شبکه سینتتیکس (SNX) یا اتریوم به عنوان وثیقه و تولید دارایی تلفیقی در مقابل آن را می‌دهد. دارایی تلفیقی چیست؟ دارایی تلفیقی به ترکیبی از دارایی‌ها اشاره می‌کند که ارزشی مشابه به دارایی‌های دیگر دارند. این تقریبا به هر دارایی مالی اجازه اضافه شدن به بستر Synthetix را می‌دهد.

Synthetix به وسیله هر نوع دارایی امکان استفاده آتی برای ییلد فارمینگ (Yield Farming) را فراهم می‌کند. دوست دارید ذخیره بلند مدت طلای خود را در روش‌های ییلد فارمینگ استفاده کنید؟ اموال تلفیقی می‌تواند این خواسته شما را برآورده کند.

Aave

Aave یک پروتکل غیرمتمرکز برای قرض دادن و قرض گرفتن است. نرخ سود به صورت الگوریتمی براساس وضعیت فعلی بازار تنظیم می‌شود. قرض دهندگان در عوض سرمایه‌های خود، aToken دریافت می‌کند. این توکن‌ها بلافاصله بعد از سپرده گذاری سودآوری را آغاز می‌کنند. Aave همچنین عملکرد پیشرفته‌تر دیگری مثل قرض‌های ناگهانی دارد.

Aave به عنوان یک پروتکل قرض دهنده و قرض گیرنده، از سوی کاربران ییلد فارمینگ مورد استفاده زیادی قرار می‌گیرد.

Uniswap

یونی سواپ (Uniswap) یک پروتکل صرافی غیر متمرکز (DEX) است که امکان مبادله توکن‌های ERC-20 را فراهم می‌کند. تامین کنندگان نقدینگی، یک توکن را سپرده‌گذاری می‌کنند. سپس تریدرها می‌توانند با استفاده از آن در استخر نقدینگی ترید کنند. عرضه کنندگان نقدینگی به خاطر عرضه نقدینگی، از تریدهایی که در استخرشان انجام شده است، کارمزد به دست می‌آورند.

یونی سواپ به خاطر ماهیت غیر متمرکز که دارد، یکی از محبوب‌ترین بسترها برای مبادله توکن‌های ERC-20 است. این ویژگی برای روش‌های ییلد فارمینگ کاربرد زیادی دارد.

به صورت ساده می‌توان گفت که صرافی غیرمتمرکز Uniswap یک رابط برای تبادل یکپارچۀ توکن‌های ERC20 در بستر بلاکچین اتریوم فراهم می‌کند. در Uniswap با حذف واسطه‌های غیر ضروری امکان تبادل سریع‌تر و کارآمدتر فراهم می‌شود.

Curve Finance

کرو فایننس (Curve Finance) یک پروتکل صرافی غیر متمرکز است که به طور ویژه برای تبادل بهینه استیبل کوین‌ها ساخته شده است. Curve برعکس سایر پروتکل‌های مشابه همچون یونی سواپ، به کاربران خود اجازه تبادل مقدار زیاد استیبل کوین را می‌دهد.

به دلیل وفور استیبل کوین‌ها در ییلد فارمینگ، استخرهای Curve، بخش اصلی زیرساخت Yield Farming محسوب می‌شوند.

Balancer

بالانسر (Balancer) یک پروتکل مشابه با Uniswap و Curve است. اما تفاوت اصلی این است که بالانسر اجازه تخصیص توکن‌های مرسوم در استخر نقدینگی را می‌دهد. این برای عرضه کنندگان نقدینگی، امکان عرضه توکن‌های شخصی‌سازی شده‌ را در استخرهای نقدینگی  فراهم می‌کند. درست همانند یونی سواپ، عرضه کنندگان نقدینگی برای تریدهایی که در استخر نقدینگی خود انجام می‌شود، کارمزد دریافت می‌کنند.

بالانسر به خاطر انعطاف پذیری در ایجاد استخر نقدینگی، یک نوآوری در استفاده از روش‌های ییلد فارمینگ (Yield Farming) به حساب می‌آید.

yEarn.finance

وای اِرن فایننس (yEarn.finance) یک اکوسیستم انباشت غیر متمرکز برای ارائه سرویس‌های قرض دهنده همانند Aave، کامپوند و غیره است. هدف آن، بهینه‌سازی قرض دادن توکن با استفاده از یافتن الگوریتم‌وار سودآورترین سرویس قرض دهنده است. سرمایه‌ها بعد از سپرده‌گذاری به وای توکن (yToken) تبدیل می‌شود که به طور متناوب سود حداکثر را متعادل می‌کند.

yEarn.finance برای فارمرهایی که نیازمند پروتکلی هستند که به طور خودکار بهترین روش را برای آن‌ها برمی‌گزیند، مفید است.

سخن پایانی

در این مقاله نگاهی به آخرین دستاورد در حوزه رمزارز یعنی ییلد فارمینگ (Yield Farming) انداختیم.

پاسخ به این سوال که آیا ییلد فارمینگ می‌تواند انقلاب مالی غیر متمرکز به همراه داشته باشد بسیار دشوار است، چرا که امکان پیش‌بینی ظهور اپلیکیشن‌های ایجاد شده روی این بستر در آینده غیرممکن است. با این وجود، پروتکل‌های نقدینگی غیرقابل اعتماد و سایر محصولات دیفای، قطعا در اقتصاد رمزارزها و علوم کامپیوتر پیشتاز هستند.

بدون شک، بازارهای پولی دیفای می‌توانند به ایجاد یک سیستم بازتر و در دسترس‌تر برای هر فردی که به اینترنت متصل است، کمک کنند.