تحلیل فاندامنتال کاردانو (Cardano)

مقدمه

در این مقاله می‌خواهیم به تحلیل فاندامنتال کاردانو (ADA) بپردازیم. ارز دیجیتال کاردانو (Cardano) یکی از بزرگ‌ترین ارزهای دیجیتال بر حسب ارزش بازار است، اما در عین حال یکی از ناشناخته‌ترین رمزارزها نیز محسوب می‌شود. حضور کاردانو در سایت CoinMarketCap.com برای بسیاری از ما غیرعادی به نظر ‌می‌رسید. روزی که کاردانو در آن سایت قرار گرفت و به رتبه‌های بالای ارزش بازار صعود کرد، کسی دقیقاً نمی‌دانست جریان از چه قرار است و شاید تا به امروز هم خیلی‌ها ندانند که ماجرا چه بود.

ما می‌خواهیم در این مقاله در مورد کاردانو موشکافی کنیم و به درک کاملی از آن برسیم و به سؤالاتی در مورد این رمزارز پاسخ دهیم. پرسش‌هایی از قبیل: پروژه کاردانو (Cardano) چیست؟ سازندگان آن چه هدفی از توسعه این رمزارز داشتند؟ این پروژه در کجا انجام شد؟ و پرسش‌هایی از این قبیل که در تحلیل فاندامنتال کاردانو (ADA) به ما کمک می‌کنند.

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۶۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

تحلیل فاندامنتال کاردانو (ADA)

برای تحلیل فاندامنتال کاردانو (Cardano)، بررسی چند نکته بسیار ضروری است. همان‌طور که می‌دانید، ارز پایۀ (Underlying Currency) کاردانو، ادا (ADA) نام دارد. بلاکچین کاردانو در ابتدایی‌ترین حالت، سیستمی مالی است که در دو لایه عمل می‌کند؛ توکن ADA با استفاده از لایه فوقانی مبادله می‌شود. این لایۀ ابتدایی کاردانو مشخصاً برای ایجاد اقتصادی مبتنی بر ارز دیجیتال با استفاده از ادا (ADA) به عنوان یک توکن اختصاصی ساخته شده است.

با توجه به جمیع جوانب، هدف اصلی کاردانو (Cardano) از ایجاد اقتصاد ارز دیجیتال با استفاده از توکن‌های ADA، با هدف بیت کوین چندان تفاوتی ندارد. افراد تمایل دارند که با استفاده از یک شبکه بلاکچین امن و غیرمتمرکز بتوانند ارز دیجیتال را ارسال و دریافت کنند. آنها می‌توانند با استفاده از کاردانو (ADA) این خواسته را تحقق بخشند. اما آیا این تمام چیزی است که از کاردانو برمی‌آید؟ خیر.

لایه‌ دوم کاردانو (Cardano) و نحوه تعامل آن با لایه اول، باعث جلب توجه شده است. بالای لایۀ اول که لایۀ تسویه کاردانو (CSL) نام دارد، لایۀ محاسباتی کاردانو (CCL) قرار دارد. این لایه برای قرارداد هوشمند طراحی شده است. اساساً چرا برای تسویه و محاسبه، لایه‌های جداگانه‌ای در نظر گرفته شده است؟ اتریوم با استفاده از تنها یک لایه، تسویه و محاسبه را انجام می‌دهد و به نظر می‌رسد که مشکلی ندارد. دانستن جواب این سؤال برای رسیدن به تحلیل فاندامنتال کاردانو (Cardano)، مهم است.

جواب این پرسش به علت وجودی ارز دیجیتال کاردانو (ADA) برمی‌گردد. تیم طراح کاردانو این رمزارز را با توجه به یک فلسفه علمی و سیستمی از بازبینی‌های کارشناسان دانشگاهی ساخته‌اند. در دنیای علمی و دانشگاهی، اصل «تیغ اوکام» تسلط نظری دارد. اصل تیغ اوکام به این معنا است که ساده‌ترین پاسخ که پیچیدگی و فروض کمتری داشته باشد، معمولاً درست‌ترین پاسخ است. اصل تیغ اوکام با استفاده از اصول راهبردی زیر در طراحی بلاکچین کاردانو به کار رفته است:

1. شما نمی‌توانید آینده را پیش‌بینی کنید؛ پس با آزادی عمل و تفکر آن را بسازید.
2. پیچیدگی صرفاً روی کاغذ خوب است؛ در حالی که سادگی همیشه برنده می‌شود.
3. آشپز که دوتا شد، آش یا شور می‌شود یا بی نمک. (تبیین‌های فراوان برای یک مسئله کار را خراب می‌کند.)
4. وقتی که معیار و استانداردی وضع می‌شود، صرف نظر از مطلوب بودنش، به احتمال زیاد ماندگار خواهد شد.
5. ایده‌های بد می‌توانند در صورت وجود اراده به ایده‌های خوبی تبدیل شوند.

لایه‌ تسویه کاردانو (CSL)

این لایه، همان‌طور که از اسمش بر می‌آید، با هدف حسابداری ارزش ساخته شده است. کاردانو با در نظر گرفتن اهداف زیر این لایه را ساخته است:

1. پشتیبانی از دو زبان اسکریپت‌نویسی، یکی برای انتقال ارزش و دیگری جهت ارتقای پروتکل همپوشانی.
2. پشتیبانی از زنجیره جانبی KMZ برای اتصال با سایر بلاکچین‌ها.
3. پشتیبانی از انواع امضاها از جمله امضای کوانتوم رزیستنت (Quantum Resistant) برای امنیت بیشتر.
4. پشتیبانی از دارایی‌های منتشرشده‌ کاربر.
5. دستیابی به مقیاس‌پذیری (Scalability) واقعی؛ به این معنی که هر چه تعداد کاربران افزایش یابد، توانایی سیستم نیز همراه با آن افزایش می‌یابد.

به عقیده‌ تیم طراح کاردانو (Cardano)، زبان اسکریپت‌نویسی بیت کوین بسیار غیرقابل‌انعطاف است، در حالی که زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی (Solidity) اتریوم هم بسیار پیچیده است. به همین دلیل تیم طراح کاردانو زبان برنامه‌نویس ساده‌ای به نام سیمون (Simon) را طراحی کرده‌اند که می‌تواند برای انواع معاملات رایج در لایه CSL به کار رود. هدف اصلی از ایجاد یک زبان برنامه‌نویسی ساده این است که توسط افراد بیشتری فهمیده شود و در نتیجه این امکان را فراهم می‌کند که مورد بازبینی وسیع کارشناسان قرار گیرد و امنیت پردازش و اجرا را افزایش دهد.

زنجیره جانبی KMZ درست مانند سایر زنجیره‌های جانبی همچون لایتنینگ، سلر (Celer) و ماتیک (Matic) عمل می‌کند. تفاوت عمده در اینجا است که زنجیره جانبی مخصوص کاردانو (Cardano)، ورود و خروج جریانات پولی را به داخل لایه‌ CSL، لایه‌های محاسباتی و سایر مصنوعات بلاکچین که از کاردانو پشتیبانی می‌کنند، ممکن می‌سازد.

لایه CSL محلی برای دارایی‌های منتشره کاربر (User Issued Assets) نیز محسوب می‌شود. UIA کاردانو همانند سیستم ERC اتریوم، امکان ایجاد و انتشار توکن را در شبکه بلاکچین فراهم می‌کند. با این تفاوت که در سیستم ERC برای ایجاد و استفاده از توکن در هر تراکنش، به ETH نیاز است و عرضه توکن و مخارج شبکه را افزایش می‌دهد، اما توکن‌های سیستم UIA از توکن آدا (ADA) به عنوان سوخت منبع استفاده نمی‌کنند. در عوض توکن ادا (ADA) به عنوان یک توکن پیوند‌دهنده برای ایجاد بازارهای غیرمتمرکز پیرامون UIA در شبکه رفتار می‌کند.

لایه محاسباتی کاردانو (CCL)

قرارداد‌ هوشمند در لایه CCL ایجاد می‌شود. در حالی که لایه CSL حسابداری حرکات دارایی را مدیریت می‌کند، لایه CCL با علت آن حرکات سر و کار دارد. دلایل حرکات دارایی معمولاً از منظر مجموعه داده‌ها، پیچیده است و از این رو در ذخیره‌سازی، حجم‌بر هستند و اغلب به چند ترابایت داده نیاز دارند.

علاوه بر این، دلایل یا فعالیت‌هایی که بنا به آنها برنامه‌های غیرمتمرکز روی شبکه بلاکچین اجرا می‌شوند، ممکن است توسط شبکه و اپراتورهای آن پشتیبانی یا به طور کلی اجرا نشود. به عنوان مثال اگر کاربران با ایجاد اپلیکشن‌های دارک‌وب (Dark web) مرتکب رفتاری غیرقانونی شوند، صرفاً با اختصاص مستمر منابع به شبکه، رفتار کاربران توسط کلیت شبکه تأیید می‌شود؛ حتی اگر با رفتارشان موافق (یا از آن آگاه) نباشد. به این ترتیب، پروژه کاردانو تصمیم گرفت که CCL را به عنوان لایه‌ای جداگانه ایجاد کند.

لایه CCL می‌تواند برای موارد مختلفی مانند بلاکچین سازمانی، اپلیکیشن‌های شرط‌بندی که تحت احراز هویت مشتری (KYC) قرار دارند یا دارای محدودیت جغرافیایی (Geo-Restricted) هستند استفاده کرد. تفکیک لایه‌های کاردانو از یکدیگر همچنین باعث انعطاف موارد به کارگیری آن می‌شود؛ به ویژه برای برنامه‌هایی که نیازمند بلاکچین هستند اما با بلاکچین‌های عمومی مانند اتریوم سازگاری ندارند.

در ادامه، نکات مهمی برای رسیدن به تحلیل فاندامنتال کاردانو (Cardano) ارائه می‌شود که دانستنش خالی از لطف نیست.

اوروبروس ــ تاج سروری کاردانو

رمز و راز مقیاس‌پذیری و غیرمتمرکز بودن کاردانو به اوروبروس (Ouroboros) و الگوریتم اجماع گواه اثبات سهام (POS) منحصربه‌فردش مربوط است. الگوریتم‌های گواه اثبات سهام به چند دلیل نقشی محوری در جهان بلاکچین یافته‌اند:

1. در مصرف انرژی، کارا و صرفه‌جویانه هستند و نسبت به بلاکچین‌های مبتنی بر گواه اثبات کار (مانند بیت کوین) فشار بسیار کمتری بر منابع کره زمین وارد می‌سازند.
2. محدودیت‌های کمتری برای ورود مشارکت‌کنندگان دارند؛ زیرا نیاز به تجهیزات خاصی ندارند.
3. غیرمتمرکز بودن را ترویج می‌کنند؛ زیرا استفاده از آنها برای افراد بیشتری ممکن است.

با این حال الگوریتم POS عاری از مشکل نیست. بیشترین هجمه‌ای که به آن وارد می‌شود، به مشکل سهام پوچ (Nothing at Stake) معروف است. ایجاد بلاک جدید برای ذی‌نفعان هزینه‌ای ندارد. اگر مهاجمی باهوش بلاک‌های جدید ایجاد کند یا دیگران را ترغیب کند که این کار انجام دهند و اگر زنجیره به اندازۀ کافی طویل باشد، در این صورت می‌تواند تاریخچه بلاکچین را بازنویسی کند.

پروتکل اوروبروس می‌تواند با راه‌حلی ساده و هوشمندانه مشکل سهام پوچ را دور بزند. هر بلاک، مولد از پیش تعیین‌شده‌ای دارد و در صورتی که آسیب ببیند، به مولد خود (که رهبر اسلات (Slot leader) نامیده می‌شود) دسترسی دارد. این رویکرد باعث می‌شود که تمامی نودهای فعال، رهبر اسلات را ماکزیمم ارزیابی کرده و عملکرد درست قواعد بلاکچین را تضمین کنند.

اوروبروس، جدا از اینکه راه‌حل ظریفی برای امنیت دارد، با توجه به انعطاف‌پذیری طراحی شده است. به گفته تیم طراح کاردانو:

به میزانی که تعداد کاربران شبکه به هزاران یا میلیون‌ها نفر افزایش یابد، شرایط و لوازم الگوریتم اجماع نیز به موازات آن تغییر خواهد کرد. در نتیجه انعطاف‌پذیری لازم برای تطبیق یافتن با این تغییرات برای یک رمزارز بسیار حیاتی است.

کاردانو به جای اختراع مجدد چرخ، سیستمی هیبریدی ایجاد کرده که در ابداعات بلاکچین و در ترکیب با راه‌حل‌های سیستم‌های سنتی قابل اجرا است. اوروبروس، پس از به حد نصاب رسیدن نودهای مبتنی بر اجماع به روشی غیرمتمرکز، پروتکل‌های سنتی را برای مقیاس‌گذاری سیستم‌هایی مانند گوگل و فیسبوک اجرا می‌کند. بنابراین منظور سازندگان کاردانو (Cardano) از میزبانی میلیاردها کاربر در یک روز، همین است و به نحوی مساعد در حال ساختن آینده هستند.

پشته مالی (Financial Stack) برای مردم

کاردانو برای چه کسانی است و چشم‌انداز آنها نسبت به این پلتفرم چیست؟ این سؤال هم از جمله مسائلی است که باید در مسیر تحلیل فاندامنتال کاردانو (Cardano) دانسته شود. کاردانو در ابتدایی‌ترین حالت، یک پُشته مالی (Financial Stack) مبتنی بر بلاکچین است که هدف آن ایجاد تحول و انقلاب در امور مالی بازارهای نوظهوری مانند آفریقا، جنوب‌ شرقی آسیا و سایر مناطق محروم جهان است.

تیم کاردانو بر این باورند که صنعت بانکداری به وسیله بلاکچین مختل خواهد شد، اما این شانس نیز وجود دارد که بتواند انقلاب مذکور را مصادره به مطلوب کند. از طرف دیگر، بازارهای نوظهور از لحاظ تاریخی تحت پوشش بانکداری قرار داشته‌اند و از این رو شرایط مساعدی را برای تحکیم یک نظام مالی غیرمتمرکز جدید و نافع فراهم می‌کند.

همان‌طور که در وایت پیپر کاردانو آمده است:

باید به مناطقی پرداخت که استقرار سیستم بانکی در آن بسیار پرهزینه است؛ مناطقی که تعداد زیادی از مردم آن کمتر از چند دلار در روز درآمد دارند، هویت پایداری ندارند و یافتن اعتبار در آنجا ناممکن است.

طبق چشم‌انداز کاردانو از آینده مالی غیرمتمرکز کشورهای در حال توسعه، کاربران در آینده از سیستم پرداخت، حقوق مالکیت، هویت پایدار و حفاظت ریسکی-اعتباری برخوردار خواهند شد که تمامی این امکانات در یک اپلیکیشن تلفن همراه ارائه می‌شود.

تیم کاردانو

برای ارائۀ تحلیل فاندامنتال درباره یک رمزارز، دانستن تیم اجرایی آن رمزارز بسیار مهم است. از این رو برای تحلیل فاندامنتال کاردانو (ADA)، حتماً باید با تیم Cardano آشنا باشیم.

اعضای تیم کاردانو چندان نیازی به معرفی ندارند. منظور از تیم، شخص ِچارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) است؛ مؤسس IOHK و یکی از مؤسسان اتریوم. در حال حاضر سه بنیاد در توسعۀ کاردانو همکاری می‌کنند:

• Input Output Hong Kong (IOHK)
• بنیاد کاردانو (Cardano Foundation)
• و Emurgo

هر کدام از این سازمان‌ها نقش متفاوتی در توسعه کاردانو ایفا می‌کنند. بنیاد کاردانو بازوی رسانه‌ای کاردانو است که وظیفه ترویج و گسترش آن را به عهده دارد. Emurgo یک سازمان حمایتی ژاپنی است که در بازارهای آسیایی از کاردانو پشتیبانی می‌کند. IOHK هم بازوی تکنولوژیک است که از مهندس‌های سازنده و کدنویس سیستم کاردانو تشکیل می‌شود.

این سه سازمان‌ در کنار هم، چشم‌انداز کلی کاردانو را می‌سازند و تعداد زیادی از اساتید با استعداد، دانشمندان پژوهشگر و مهندسان نرم‌افزار در سطح جهانی را گرد آورده‌اند. Aggelos Kiayias یکی از آن اساتید و معمار اصلی پروتکل اوروبروس است.

تحلیل سوات (SWOT)

در ادامه تحلیل فاندامنتال کاردانو (ADA)، به تحلیل SWOT می‌رسیم که به نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها می‌پردازد.

نقاط قوت:

یکی از نقاط قوت انکارناپذیر کاردانو، ارزش پیشنهادی (Value Proposition) منحصربه‌فرد آن است. آنها تنها تمام بازار قرارداد هوشمند را هدف نگرفته‌اند. علاوه بر آن بر ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز (دیفای) معتبر برای کشورهای در حال توسعه متمرکز شده‌اند و با توجه به اینکه توجه چندانی به صنعت بانکداری در کشورهای در حال توسعه وجود ندارد، از این رو کاردانو به عنوان هدفی بشردوستانه بدان می‌پردازد. با توجه به اینکه کاردانو در تحقق هدف خود توانا است و افراد با استعدادی در بنیادهای خود دارد، لذا توان این را دارد که در مناطقی مانند اتیوپی مورد پذیرش قرار بگیرد و راهکارهای خود را برای صنعت Agritech در آنجا استفاده کند.

نقاط ضعف:

سرعت تحقق وعده‌های کاردانو کند است. آنها عرضه شلی (Shelley) را بارها به تعویق انداخته‌اند و حامیان و طرفداران کاردانو (Cardano)، نگرانی‌هایی دارند مبنی بر اینکه روند کار کاردانو متوقف شده یا اینکه به توسعه بیشتری نیاز دارد. مورد مهم‌تر دیگر به آشفتگی بنیادهای حامی کاردانو مربوط می‌شود. در اواخر سال 2018 چارلز هاسکینسون نامه سرگشاده‌ای در مورد مایکل پارسونز (Michael Parsons)، رییس بنیاد کاردانو منتشر کرد و در آن خواستار استعفای پارسونز شد. وی پارسونز را به عدم تحقق وعده‌هایش مبنی بر حمایت از کاردانو متهم ساخت. این اختلافات با حمایت جامعه کاردانو از هاسکینسون، به استعفای پارسونز انجامید.

فرصت‌های پیش روی کاردانو:

در صورتی که کاردانو موفق شود که اکوسیستم مالی خود را در بازارهای هدف محقق کند، فرصت بااهمیتی برای سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کند. عرضه توکن‌های ادا (ADA) به 45 میلیارد محدود می‌شود و با توجه به اینکه قدرت شبکه با تمرکززدایی در حال رشد است، لذا انگیزه خرید و نگهداری توکن‌های خارج از چرخه ADA بی‌نقص به نظر می‌رسد. با توجه به عوامل مذکور و با نظر به مأموریت کلان پروژه کاردانو (Cardano)، فرصت خوبی برای سرمایه‌گذارن HTF فراهم می‌کند.

تهدید‌های پیش روی کاردانو:

گرچه ارزش ذاتی کاردانو منحصربه‌فرد است، اما سایر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند از جمله Ethereum، Zilliqa، Quarkchain و Stellar نیز می‌توانند همین کار را بدون نقص انجام دهند. وقفه و تأخیر کاردانو در پیشبرد مراحل طرح خود نگران‌کننده است و در صورتی که سایر توسعه‌دهندگان DApp (برنامه غیرمتمرکز) در پلتفرم‌های رقیب بتوانند بازارهای مشابه را هدف قرار دهند، این نگرانی بیشتر هم خواهد شد.

سخن پایانی

در این مطلب، به تحلیل فاندامنتال کاردانو (ADA) پرداختیم. ارز دیجیتال کاردانو (Cardano) یکی از رمزارزهای نسل سوم است که برای بهبود مشکلات بیت کوین و اتریوم ایجاد شد. کاردانو به رنکینگ بالای ارزش بازار ارزهای دیجیتال رسید؛ این مسأله دلایلی داشت و اتفاقی نبود. توکن این پروژه، توکن ADA نام دارد.

می‌توان گفت که کاردانو سیستمی مالی است که بلاکچین آن از دو لایه تشکیل شده است و این جداسازی لایه ها از مزایای کاردانو محسوب می‌شود. در واقع این تفکیک لایه‌ها باعث شده که کاردانو از انعطاف و امنیت بیشتری در شبکه برخوردار باشد. لایه اول، یعنی CSL که وظیفه اجماع و ثبت حسابداری معاملات را به عهده دارد، به لایه تسویه یا توافق معروف است و درصدد است که مقیاس‌پذیری و امنیت شبکه را ارتقا دهد. لایه دوم، یعنی CCL بستری برای محاسبات است که امکان قرارداد هوشمند را فراهم کرده و دلایل حرکات دارایی یا به عبارتی دیگر، علت تراکنش‌ها را ردیابی می‌کند.

کاردانو با هدف ایجاد تحول سیستم‌های مالی کشورهای محروم و در حال توسعه طراحی شده است. سه بنیاد حمایتی در پیشبرد اهداف این رمزارز همکاری می‌کنند و حضور متخصصان دانشگاهی و نخبه در این سازمان‌ها از دیگر مزیت‌های کاردانو محسوب می‌شود.