آموزش صرافی FTX + خرید و فروش برای ایرانیان

در این مقاله قصد داریم به معرفی و بررسی صرافی FTX (اف تی ایکس) بپردازیم. صرافی FTX مربوط به معاملات بازار مشتقات در کریپتوکارنسی‌ها است. این صرافی در ماه می 2019 در هنگ کنگ و با شعار “با تریدرها برای تریدرها می‌سازیم” آغاز به کار کرد.

از همان اوایل شروع فعالیت، صرافی FTX از نظر حجم معاملات میان 5 صرافی اول معاملات مشتق در کریپتوکارنسی‌‌ها قرارداشت و نظرات مثبتی از سوی کاربران درمورد این صرافی در وب قرار گرفت. FTX به سرعت در میان تریدرهای خرد و همچنین تریدرهای حرفه‌ای طرفداران زیادی پیدا کرد، اما چه چیزی باعث شد که در مدت زمان خیلی کم این صرافی اعتماد کاربران را به خود جلب کرده و این چنین حرفه‌ای عمل کند؟

در ادامۀ این مقاله مروری بر جزئیات این صرافی خواهیم داشت و تمامی مراحل مربوط به ثبت نام، استفاده و انواع سفارشات مربوط به معاملات مشتق در این صرافی را بررسی خواهیم کرد.

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۶۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

توسعۀ صرافی FTX

صرافی FTX (اف تی ایکس) در ابتدای فعالیتش توسط آلامدا ریسرچ (Alameda Research) توسعه یافت. شرکت آلامدا ریسرچ یک شرکت تجاری است که در سال 2017 تأسیس شده است، سبدهای سهام 100 میلیون دلاری مربوط به دارایی‌های دیجیتال را مدیریت کرده است و به عنوان یکی از بازارسازهای برتر در صرافی‌های Bitmex، OKEx و دیگر صرافی‌های دارای بازار معاملات مشتق فعالیت داشته است. مؤسسین شرکت آلامدا ریسرچ، Sam Bankman-Fried و Gary Wang هستند. سم بکمن فراید، یکی از معامله‌گران حرفه‌ای صندوق ETF بین المللی شرکت Jane Street Capital و گری وانگ توسعه دهندۀ شرکت گوگل بوده اند. این دو نفر با همکاری یکدیگر به تشکیل یک تیم متخصص در زمینۀ ارزهای دیجیتال و ترید آنها پرداختند و پلتفرم FTX را تاسیس کردند.

با وجود بدنامی‌هایی که در آغاز کار این صرافی در پی ارائۀ محصولات پیشرفته ترید و قراردادهای مشتقات برای این صرافی به وجود آمد، توانست در آگوست 2019 با اعلام تأمین بودجۀ 8 میلیون دلاری برای حمایت از نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر، خود را در میان صرافی‌های معاملات مشتق برجسته سازد. در ماه فوریه صرافی FTX (اف تی ایکس) اظهار داشت که قصد دارد از طریق فروش توکن‌های مبتنی بر سهام، به جذب سرمایه برای این نهادها بپردازد. همچنین اعلام کرد که سرمایه‌گذارانی که قصد خرید این توکن‌ها را دارند باید حداقل 250 هزار دلار یا 125 هزار توکن FTX را خریداری نمایند. در مجموع صرافی FTX توانست 1 میلیارد دلار از طریق فروش توکن جمع آوری نماید.

همکاری با بایننس

در دسامبر 2019 صرافی بایننس به قصد تصاحب سهم عمدۀ توکن‌های FTX، مبلغ زیادی را در آن صرافی سرمایه‌گذاری کرد. علیرغم مشخص نبودن مقدار این سرمایه‌گذاری، این سرمایه‌گذاری میلیون دلاری نشان‌دهندۀ کیفیت بالای صرافی FTX (اف تی ایکس) و زیرساخت‌های معاملاتی آن است. FTX در یک بیانیۀ مطبوعاتی اظهار داشت که سرمایه‌گذاری بایننس، اولین سرمایه‌گذاری خارجی در شرکت آلامدا ریسرچ است و این دو تیم قصد دارند تا در کنار هم به ایجاد محصولات تجاری بهتر و توسعۀ پلتفرم‌های معاملاتی قوی‌تر بپردازند.

همچنین Chang Peng Zhao که در دنیای کریپتو کارنسی‌ها با CZ شناخته شده است طی مصاحبه‌ای با Coindesk اظهار داشت:

تیم FTX یک پلتفرم خلاقانه در بازار کریپتوکارنسی‌ها ایجاد کرده است و بسیار رو به پیشرفت است. ما خود را در این پروژه سهیم می‌دانیم و معتقدیم که صرافی FTX به یکی از بازیکنان اصلی در بازار مشتقات کریپتوکارنسی‌ها تبدیل خواهدشد.

این دو تیم در حال همکاری‌های جدید دیگری نیز هستند که به زودی توسط تیم صرافی FTX (اف تی ایکس) اعلام خواهد شد.

محصولات معاملاتی صرافی FTX

صرافی FTX دارای گسترۀ وسیعی از آپشن‌های معاملاتی، ابزارها و محصولات است که برخی از آنها مختص تیم FTX هستند و توسط این تیم طراحی و توسعه یافته‌اند. تمرکز اصلی صرافی FTX بر معاملات مشتق است، همانطور که می‌دانید در این نوع بازارها کاربران با دارایی‌های حقیقی معامله نمی‌کنند. معمولاً در اغلب روش‌های معاملاتی در صرافی FTX کاربران قراردادهای مربوط به دارایی‌ها را معامله می‌کنند و یا توکنی را خریداری می‌کنند که معادل و نشان‌دهندۀ ارزش آن دارایی است. شرکت آلامدا و تیم FTX خلاقانه‌ترین و منحصر به فردترین محصولات معاملاتی را طراحی کرده‌اند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

معاملات فیوچرز در صرافی FTX

قراردادهای آتی، قراردادهایی هستند که خریداران را متعهد می‌کنند تا در زمان آینده دارایی مشخصی را خریداری نمایند و فروشندگان را نیز متعهد می‌سازند که در زمان مشخصی در آینده به فروش یک محصول اقدام نمایند.

در کریپتوکارنسی‌ها معاملات فیوچرز اغلب به فرآیند ترید با اهرم گفته می‌شود. در این روش به منظور افزایش حجم پوزیشن‌ها، وام‌گیری سرمایۀ اولیه صورت می‌گیرد.

صرافی FTX در اغلب معاملات فیوچرز خود، برای کاربران امکان معاملات اهرم تا لوریج 101 برابری را فراهم نموده است. این مقدار در صرافی بایننس تا لوریج 100 و در بیتمکس تا لوریج 125 برابر امکان پذیر است. اگر به چنین معاملاتی علاقه مندید بهتر است که در یک کازینوی بیت کوین وارد شوید و شانس خود را در آنجا امتحان کنید، چراکه چنین معاملاتی چیزی شبیه به قمار کردن سرمایه است.

معاملات آتی Prepetual برای بسیاری از ارزهای دیجیتال امکان پذیر است. علاوه بر رمزارزهای برتر بازار کریپتوکارنسی‌ها همچون بیت کوین، اتریوم، ریپل و لایت کوین امکان این معاملات برای رمزارزهایی همچون Chainlink، Bitcoin Sv، Tezos و EOS نیز وجود دارد.

یکی دیگر از اقدامات هوشمندانه در صرافی FTX (اف تی ایکس)، فراهم نمودن امکان معاملات آتی برای رمزارزهایی با حجم معاملات پایین و رمز ارزهای کمتر شناخته شده بود. با توجه به اینکه برای بسیاری از این رمزارزها، در هیچ صرافی دیگری به جز صرافی FTX امکان معاملات آتی وجود ندارد، توجه مخاطبین بسیاری به سوی این صرافی جلب شد.

به عنوان مقایسه بد نیست بدانید که صرافی بیتمکس به عنوان یکی از صرافی‌های شناخته شده در قراردادهای آتی، تنها از 8 دارایی مختلف برای این نوع معاملات پشتیبانی می‌کند، این در حالیست که در صرافی FTX امکان معامله برای بیش از 25 دارایی فراهم شده است.

بازار معاملات آپشن در صرافی FTX

صرافی FTX امکان معاملات آپشن برای بیت کوین به روش اروپایی را فراهم نموده است و تسویۀ وجه نقد آن به صورت دلاری صورت می‌گیرد. معاملات آپشن به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که به خرید و فروش یک دارایی با قیمت مشخص و از پیش تعیین شده‌ای، برای زمان مشخصی بپردازند، اما آنها را متعهد به این کار نمی‌کند. این معاملات به دو صورت اختیار خرید (Call) و اختیار فروش (Put) منعقد می‌شوند، که به ترتیب حق خرید (Bull) و حق فروش (Bear) نامیده می‌شوند.

به عنوان مثال اگر فردی اختیار معامله بیت کوین را با قیمت اعمال (Strike Price) 7000 دلار بخرد، اما در زمان تعیین شدۀ قرارداد قیمت به 7100 دلار برسد، فرد تریدر مجاز است بیت کوین‌هایی به ارزش 7100 دلار را با 7000 دلار خریداری نماید. این پوزیشن آپشن نیز به صورت نقدی و با قیمت 100 دلار تسویه خواهد شد.

در قراردادهای آپشن نیز همچون قراردادهای فیوچرز امکان تریدهای Short و Long با اهرم امکان‌پذیر است. معاملات آپشن در صرافی FTX (اف تی ایکس) قابلیت شخصی‌سازی دارند و معامله‌گران می‌توانند هنگام بازکردن یک پوزیشن ترکیب مورد نظر خود در مورد قیمت اعمال (Strike Price) و زمان انقضا (Expiration Time) را تعیین نمایند.

زمانی که یک تریدر قراردادهای اختیار معامله (Options) را تنظیم نمود، می‌تواند از صرافی FTX درخواست محاسبه و برآورد قیمت کند. FTX پس از ده ثانیه قیمت پیشنهاد خرید را برای قرارداد آپشن مربوطه ارائه می‌دهد. بدین ترتیب تریدرها می‌توانند معامله آپشن را بپذیرند و یا از ترید آن منصرف شوند.

توکن‌های لوریج شده در صرافی FTX

یکی دیگر از ابزارهای منحصر به فرد در صرافی FTX، توکن‌های لوریج شده هستند که امکان خرید یک توکن با دلار آمریکا را برای کاربران فراهم می‌کنند. این توکن‌ها معادل یک پوزیشن مشخصی در آن دارایی هستند.

این موضوع ابتدا کمی پیچیده به نظر می‌رسد، اما در ادامه با آوردن مثالی از این نوع توکن‌ها به روشن کردن مفهوم این نوع معاملات خواهیم پرداخت. ADABULL توکنی است که معادل پوزیشن لانگ با لوریج 3 برابری برای توکن کاردانو است. این ارزهای دیجیتال به نوعی یک توکن ERC20 هستند. تریدرها با خرید توکن ADABULL، می‌توانند یک دارایی دیجیتال خاص را با انواع زیادی از آلت کوین‌ها به راحتی لانگ و شورت کنند. تعدادی از این ارزها را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.

توکن‌های لوریج شدۀ بول(BULL)  با اهرم 3 برابری هستند و هر روز ارزشی حدود 3 برابر بیشتر از ارزش یک دارایی، نوسان و افزایش قیمت دارند، این موضوع در ارزهای (BEAR) برعکس است. بنابراین در بلند مدت، خرید ارز BULL یا BEAR می‌تواند از خرید خود دارایی عملکرد بهتری داشته باشد. هر توکن BULL یا BEAR، به صورت اتوماتیک خودش را در طول روز متعادل می‌کند تا هدف اهرمی آن ثابت باقی بماند. این امر احتمال لیکوئید شدن پوزیشن را کاهش می‌دهد.

صرافی FTX بر این باور است که استفاده چنین امکاناتی، زمان لازم برای مدیریت ریسک یا مقدار وثیقه‌ها را به شدت کاهش داده است و با توجه به اینکه این رمزارزها نوعی توکن ERC20 هستند، امکان خارج کردن و برداشت آنها از صرافی FTX (اف تی ایکس) به منظور انتقال برای هر شخص یا جای دیگر و یا ترید و معامله با آنها وجود دارد.

از دیگر امکاناتی که برای معامله در این صرافی وجود دارد می‌توان به معاملات Move، بازارهای پیش‌بینی، قراردادهای فیوچرز Prepetual شت کوین‌ها و محصولات جدیدی همچون معاملات آتی نفت، توکن نوسانی بیت کوین، بازارهای Spot ترون، معاملات آتی هش ریت بیت کوین، معاملات OTC و غیره اشاره کرد که در این مقاله به جزئیات مربوط به آنها نمی‌پردازیم.

توکن اختصاصی صرافیFTX (FTT)

توکن FTT مانند توکن BNB در بایننس، توکن اختصاصی مربوط به ارزدیجیتال FTX است. این توکن به منظور توسعۀ صرافی و محصولات معاملاتی آن ایجاد شده است. دارندگان توکن FTT از امتیازات ویژه‌ای در سایت صرافی FTX برخوردارند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

• سوزاندن کارمزدها به صورت هفتگی
• کارمزدهای پایین‌تر در صرافی FTX
• امکان وثیقه گذاری در معاملات فیوچرز
• جمع آوری سود از صندوق‌های بیمه و غیره

در نهایت، صرافی FTX نیمی از توکن‌های FTT، که توکن‌هایی که برای پرداخت کارمزدها استفاده شده را نیز شامل می‌شود، می‌سوزاند و این کار با هدف کاهش عرضه انجام می‌شود. تیم FTX اظهار داشت که ایدۀ این توکن از BNB گرفته شده است و در حال حاضر رتبۀ 48 را در سایت Coinmarketcap به خود اختصاص داده است.

ثبت نام در صرافی FTX

برای استفاده از این صرافی، ابتدا نیاز به ایجاد حساب کاربری دارید. برای این کار وارد سایت صرافی به آدرس FTX.com شوید. ثبت نام در این سایت بسیار راحت است. برای ثبت نام تنها به یک آدرس ایمیل و یک پسورد نیاز دارید و بعد از تأیید ایمیل ثبت نام شما در سایت صرافی FTX صورت خواهد گرفت.

همانند اکثر پلتفرم‌های مشتقات ارزی، صرافی FTX نیز بر حسب حجم معاملات دلاری، کارمزدهای مختص به خود را دارد. به طور متوسط، کارمزدهای (Maker) برابر با 0.02 درصد و کارمزدهای (Taker) برابر با 0.07 درصد خواهد بود که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.

همچنین در صورتی که از توکن اختصاصی صرافی FTX استفاده کنید طبق جدول زیر از تخفیف در کارمزد معاملات بهره مند خواهید شد

سقوط صرافی FTX: چه اتفاقی برای این صرافی افتاد؟

سقوط صرافی بزرگ FTX طی یک دوره ۱۰ روزه در نوامبر سال ۲۰۲۲ اتفاق افتاد. کاتالیزور این اتفاق، گزارشی بود که در تاریخ ۲ نوامبر توسط وبسایت خبری کوین دسک (CoinDesk) منتشر شد. در این گزارش ادعا شده بود که آلامدا ریسرچ (Alameda Research) – یک شرکت تجاری که توسط بنکمن-فرید، مدیرعامل سابق FTX تأسیس شده بود – حدود ۵ میلیارد دلار از دارایی‌های خود را در قالب ارز دیجیتال بومی صرافی FTX، یعنی توکن FTT، نگهداری می‌کند. در واقع، این گزارش فاش کرد که پایه و اساس سرمایه‌گذاری شرکت آلامدا ریسرچ، رمزارز بومی شرکت خواهرش است، نه یک ارز فیات یا ارز دیجیتال دیگر. این ادعاها نگرانی زیادی را در مورد توانایی شرکت‌های بنکمن-فرید برای پرداخت بدهی نامشخص خود، در بین فعالان صنعت کریپتو ایجاد کرد.

جدول زمانی فروپاشی صرافی FTX

در ادامه، خلاصه‌ای از رویدادهایی که منجر به بحران نقدینگی صرافی FTX، تشکیل پرونده ورشکستگی و زندانی شدن و استرداد مدیرعامل سابق آن به ایالات متحده برای مواجهه با یک سری اتهامات جنایی و مدنی شد، آمده است:

• ۶ نوامبر: بایننس، صرافی رقیب FTX، اعلام کرد که همه توکن‌های FTT خود (تقریباً ۲۳ میلیون توکن FTT به ارزش حدود ۵۲۹ میلیون دلار) را به فروش می‌رساند.
• ۷ نوامبر: تیم FTX بحران نقدینگی خود را اعلام کرد و به دنبال جمع‌آوری سرمایه مورد نیاز خود از سرمایه‌گذاران خطرپذیر و صرافی بایننس بود. ارزش توکن FTT طی دو روز بیش از ۸۰ درصد کاهش یافت.
• ۸ نوامبر: صرافی بایننس اعلام کرد که بر اساس یک توافق غیرالزام‌آور، واحد غیرآمریکایی FTX را خریداری خواهد کرد.
• ۹ نوامبر: تیم بایننس پس از انجام بررسی‌های لازم و با اشاره به سوءاستفاده از وجوه مشتریان و آغاز تحقیقات ایالات متحده در مورد FTX و فعالیت‌های آن، از خرید این صرافی کناره‌گیری کرد.
• ۱۰ نوامبر: باهاما دارایی‌های شرکت تابعه FTX در این کشور را مسدود کرد.
• ۱۱ نوامبر: بنکمن-فرید از سمت مدیرعاملی FTX کناره‌گیری کرد و جان جی ری (John J. Ray III)، یک مدیرعامل باتجربه، برای بازسازی فعالیت‌های این شرکت توسط دادگاه منصوب شد. صرافی FTX سرانجام درخواست ورشکستگی تحت فصل ۱۱ را به طور رسمی ارائه کرد.
• ۱۲ نوامبر: تیم FTX یک هک ادعایی را گزارش کرد که طی آن، وجوه زیادی (تقریباً ۶۰۰ میلیون دلار) به طور ناگهانی از کیف پول‌های FTX و FTX ایالات متحده به یک کیف پول دیگر منتقل شد. پس از آن و به دلایل امنیتی، دارایی‌های دیجیتال این صرافی به انبار سرد انتقال یافت.
• ۱۸ نوامبر: باهاما کنترل دارایی‌های FTX که در آنجا نگهداری می‌شد را به دست گرفت.
• ۱۲ دسامبر: بنکمن-فرید توسط مقامات باهامایی دستگیر شد. پس از آن، او به ایالات متحده مسترد شد و در آنجا با ۱۳ اتهام جنایی در ارتباط با سقوط صرافی FTX روبه‌رو گشت.
• ۲۲ دسامبر: بنکمن-فرید با وثیقه ۲۵۰ میلیون دلاری آزاد شد که بزرگ‌ترین وثیقه تاریخ است.

عواقب فروپاشی صرافی FTX بر صنعت ارزهای دیجیتال

فروپاشی شوکه‌کننده FTX که زمانی سومین صرافی بزرگ ارز دیجیتال از نظر حجم معاملات بود، عواقب گسترده‌ای برای صنعت کریپتو داشت. به عنوان بزرگ‌ترین سقوط در تاریخ کوتاه ارزهای دیجیتال، ورشکستگی صرافی FTX ممکن است بیشتر سرمایه‌گذارانی را که به دلیل نگرانی در مورد ثبات و امنیت این بازار محتاط هستند، از ورود به این صنعت منصرف کند. از طرفی، بیشتر مشتریان پلتفرم FTX ممکن است موفق به بازیابی دارایی‌های خود نشوند که به طور بالقوه باعث اقدامات قانونی خواهد شد.

علاوه بر اینها، کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ایالات متحده و سایر رگولاتورها سقوط صرافی FTX را توجیهی برای تشدید اقدامات نظارتی بر ارزهای دیجیتال می‌دانند و قانونگذاران ممکن است تمایل بیشتری به ورود و ایجاد قوانین جدید برای دارایی‌ها و صرافی‌های دیجیتال از خود نشان دهند.

بازگشت دوباره FTX؟!

با استناد به اظهارات وکیل این شرکت در جلسه دادگاه ورشکستگی، صرافی FTX شروع مجدد عملیات خود را که ممکن است در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۴ رخ دهد، در نظر خواهد گرفت. طبق گزارش‌ها، وکلای صرافی FTX در دادگاه ورشکستگی گفته‌اند که این شرکت بیش از ۷٫۳ میلیارد دلار سرمایه در قالب پول نقد و دارایی رمزارزی بازیابی کرده است و می‌تواند فعالیت خود را تا سال آینده از سر بگیرد.

خلاصه مطلب

در این مقاله به معرفی صرافی رمزارزی FTX، بررسی جزئیات آن و همچنین، علت سقوط و ورشکستگی این شرکت در نوامبر سال ۲۰۲۲ پرداختیم. همان‌طور که گفته شد، تمرکز اصلی این صرافی بر معاملات آتی ارزهای دیجیتال بود و در این زمینه، نوآوری‌ها و خلاقیت‌های بسیاری را هم برای کاربران فراهم کرده بود. با این حال، در نوامبر سال ۲۰۲۲ و تنها در عرض چند روز، صرافی FTX ارزش ۳۲ میلیارد دلاری خود را از دست داد و به نقطه ورشکستگی رسید. حال، باید منتظر ماند و دید که آیا صرافی FTX می‌تواند برگردد و اعتماد کاربران و سرمایه‌گذاران را دوباره به دست آورد یا خیر.