مشکلات دیفای چیست؟ چه مسائلی باعث بروز چنین مشکلاتی می‌شود؟

مقدمه

سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) اصطلاحی است که برای مجموعه‌ای از تکنولوژی‌ها و محصولات جدید که به دنبال ارائه روش‌های مختلف برای مدیریت سرمایه به طور خودکار و به دور از بانک یا مؤسسه هستند، استفاده می‌شود. سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای هنوز در ابتدای کار خود قرار دارد. اگر این صنعت جوان و جاه‌طلب بخواهد جایگزینی برای سیستم‌های مالی سنتی شود، باید به برخی ویژگی‌ها مانند دستیابی به تجربه کاربری یکپارچه و استانداردهای ایمن برسد. تکنولوژی‌های جدید در تلاش هستند که مشکلاتی که پیش رو جود دارد را از میان بردارند.

مشکلات دیفای چه چیزهایی هستند؟

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۶۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

برای اینکه بتوانید مشکلات دیفای را به خوبی درک کنید، در ابتدا باید با مفهوم آن آشنا شوید.

به طور کلی اپلیکیشن‌های غیر متمرکز که به آنها DApps نیز می‌گویند، در بهترین سیستم‌های بلاکچین‌ که بیت کوین (BTC)، ایاس (EOS) و اتریوم (ETH) هستند، ساخته می‌شوند. این بلاکچین‌ها معمولاً از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند تا کاربرانشان بتوانند بر امور مالی خود نظارت داشته باشند. این مورد نه فقط در پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و پرداخت‌های شما اعمال می‌شود، بلکه می‌تواند در حوزه‌های وام، بیمه، ترید کردن، پیش‌بینی بازارها و هر چیزی که بازارهای قدیمی ارائه می‌دهند یا حتی بیشتر، تأثیرگذار باشد.

بازارهای کنونی هنوز در ارائه این ویژگی‌ها مشکل دارند و در حال تلاش برای بهبود آنها هستند. بنابراین می‌توان گفت که هنوز موانعی وجود دارد که باعث می‌شود این رؤیا به حقیقت تبدیل نشود.

بازار دیفای از چه نهادهایی تشکیل شده است؟

بازار دیفای از بازیگران و زیرمجموعه‌های زیادی تشکیل شده است که برخی از آنها در بازارهای قدیمی فعالیت نمی‌کنند. در این بازار، بازیگران زیادی مانند وام‌دهندگان به دنبال دادن وام هستند. وام‌گیرندگانی هم هستند که به دنبال دسترسی سریع به منابع مالی هستند. این دو گروه می‌توانند با یکدیگر معامله انجام دهند. البته بسیاری از امور دیگر نیز در بازار دیفای انجام می‌شود. این راه‌حل‌ها شامل بازارهای نظیر به نظیر (Peet-to-Peer)، توکنیزه کردن دارایی‌ها در دنیا واقعی مانند املاک، پیش‌بینی بازارها، وثیقه، گرفتن بهره، پس‌انداز رمزارزها با مکانیزم گرفتن سود روی آن، و راهکارهای بیمه هستند.

همان‌طور که بیان شد، یکی از مواردی که در دیفای استفاده زیادی از آن می‌شود، وام‌دهی و قرض کردن است. وام‌دهندگان (Lenders) به طور کلی بازیگرانی در این شبکه هستند که دارایی معلومی را نگه می‌دارند و می‌خواهند با استفاده از آن دارایی، سود بیشتری از سرمایه‌گذاری در بازار به دست بیاورند. با فراهم کردن نقدینگی برای یک پلتفرم یا برخی از اشخاص، این وام‌دهندگان سود وام خود را دریافت می‌کنند. اضافه ‌شدن این سود به اصل دارایی، برای کسانی که نقدینگی را فراهم می‌کنند یک فرآیند سودآور تلقی می‌شود.

قرض کنندگان در جست‌وجوی منافعی هستند که دارایی وام‌دهندگان را برای مدتی در دست بگیرند (حتی اگر مجبور به پرداخت سود شوند). در بازارهای دیفای، قرض‌گیرندگان می‌توانند فرآیند گرفتن وام را با خرید رمزارز از صرافی‌هایی که از معاملات حاشیه‌ای یا مارجین پشتیبان نمی‌کنند، کوتاه‌تر کنند. علاوه بر این، این نوع پلتفرم‌ها می‌توانند به شما دسترسی سریعی به توکن‌های سودآور بدهند.

وام فوری

قابلیت دریافت وام فوری (Flash loan) نیز در بازارهای دیفای در دسترس است. وام سریع، ابزاری مالی است که به کاربران اجازه می‌دهد در یک معامله درخواست وام کنند و وقتی که وام را دریافت می‌کنند، بازپرداخت وام را به صورت تراکنش‌هایی با مبالغ کم انجام دهند.

سواپ یا تبادل سریع (Swap)

در کنار مشکلات دیفای، مزایایی مثل سواپ (Swap) یا تبادل سریع باعث شده است که مشکلات آن کمی کم‌رنگ‌تر شود. صرافی‌های غیرمتمرکز به دلیل دارا بودن ویژگی سواپ (Swap) طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند. تنها واسطی که در سواپ وجود دارد، قراردادهای هوشمند هستند که فرآیند معاملات را نه خیلی آهسته می‌کند و نه اختلالی در آن ایجاد می‌کند.

استخر نقدینگی (liquidity Pool)

استخرهای نقدینگی (liquidity Pool) یکی دیگر از قابلیت‌های دیفای است که اغلب در صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) وجود دارد. در برخی از صرافی‌های غیر متمرکز، پلتفرم‌هایی مانند بنکور نتورک (Bancor Network) و یونی سواپ (Uniswap) کاربران را تشویق می‌کنند که استخرهای نقدینگی بسازند و روی آنها سرمایه‌گذاری کنند تا قادر به معامله با دیگر جفت‌ارزها باشند. اگر شما یک توکن دارید و می‌خواهید آن را به یک توکن دیگر تبدیل کنید، می‌توانید با پرداخت مقداری کارمزد، آن را به سرعت با یک توکن دیگر ترید کنید. هم استخر نقدینگی و هم صرافی‌های غیر متمرکز رشد خوبی را طی ماه‌های گذشته داشته‌اند.

چه ریسک‌هایی در بازارهای غیرمتمرکز وجود دارد؟

با این وجود، دیفای هنوز در ابتدای راه است و با توجه به مشکلات دیفای ، مزایای زیادی نیز برای آن قابل شمارش است. این بدان معنا است که برخی از مزایای استفاده از این پلتفرم‌ها نیز با ریسک بالایی همراه است. یکی از مشکلات دیفای، آسیب‌پذیری قراردادهای هوشمند است. علی‌رغم اهداف برنامه‌ریزی‌شده‌ای که قراردادهای هوشمند دارند، اگر قراردادی با نقص کد در شبکه منتشر شود، می‌تواند باعث از بین رفتن موجودی آن قرارداد شود.

این اتفاق در گذشته برای اتریوم افتاده است و شاید مهم‌ترین اتفاقاتی بوده که تا به حال برای اتریوم رخ داده است. این اتفاق می‌تواند در مورد قراردادهای هوشمند باشد. اگرچه تحقیقات در این زمینه پس از مدتی طولانی باعث رفع مشکل شده است، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که دوباره تکرار نشود.

اگر بخواهیم آخرین اتفاقی که افتاد را یک مثال در نظر بگیریم، باید حمله به پروتکل (bZx) را، که یک هکر توانست با استفاده از باگ‌های وام فوری هزاران اتر را به سرقت ببرد، به خاطر بسپاریم. اما می‌توان گفت که بعد از رخ دادن هر اتفاقی، هر سیستم خودش را تعمیر می‌کند و به‌روزرسانی می‌شود. در این صورت می‌تواند بهتر از قبل عمل کرده و خطاهای بیشتری را برای تعمیر پیدا کند که رفع آنها باعث بهبود عملکرد سیستم می‌شود.

مشکلات قراردادهای هوشمند

آسیب‌پذیری قراردادهای هوشمند را می‌توان از نزدیک با مشکلات مشترک دیگری که در حال حاضر فضای بازار ارزهای دیجیتال و پلتفرم‌های دیگر را درگیر می‌کند، مرتبط کرد: خطای کاربران. میلیون‌ها دلار به دلیل ارسال وجه کاربران به آدرس اشتباه که یکی از آنها آدرس بلاکچین قراردادهای هوشمند است، از دست رفته است. این مشکلی است که اغلب می‌تواند با استانداردهای توکن جدید مانند توکن‌های ERC-777 اصلاح شود. توکن‌های ERC-777 می‌تواند این معاملات اشتباه را شناسایی و مسدود کند؛ اگرچه هزینه‌های معاملات و کارمزد آنها را افزایش می‌دهد.

موضوع دیگری که بسیاری از کاربران در نظر نمی‌گیرند، حاکمیت داخلی یک دارایی و مقررات خارجی آن است. اساساً، همیشه این احتمال وجود دارد که یک پروژه معین بتواند گاهی اوقات بدون هیچ هشداری نحوه عملکرد یک پلتفرم یا کسانی را که پلتفرم را اجرا می کنند تغییر بدهد.

مشکلات دیفای به اینجا ختم نمی‌شود. یکی دیگر از مشکلات دیفای، بازارهای غیرقابل پیش‌بینی است. همچنین کمبود بیمه نیز که معنی آن از دست دادن سرمایه‌های زیادی است، به یک مشکل بزرگ تبدیل شده است. این مشکل می‌تواند افرادی را که قصد استفاده از دیفای دارند، غیرقابل اعتماد کند.

سایر مشکلات دیفای که باعث عدم مقبولیت عام آن شده است

با اینکه بسیاری از مشکلات نخستین دیفای هنوز هم وجود دارند، برخی از مسائل نیز با گذشت زمان به وجود می‌آید که اغلب کاربران باعث به وجود آمدن آنها هستند. این موارد شامل وثیقه بیش از حد، متمرکز کردن، نقدینگی کم و قابلیت همکاری بسیار اندک بین بلاکچین‌های مختلف است.

این موضوع بسیار غیرمعمول است که پروژ‌ه‌های جدید کنترل زیادی را به توسعه‌دهندگان می‌دهند تا آنها بتوانند شبکه را توسعه دهند و در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخی برای رفع مشکلات پیدا کنند. زمانی این موضوع منطقی است که قرار است یک نرم‌افزار غیرمتمرکز در شبکه توزیع شود؛ اما در این صورت شبکه باز هم متمرکز است و غیرمتمرکز نیست.

این امر حتی اگر توسط تیم خود شرکت نیز انجام شود، می‌تواند خطرناک باشد؛ زیرا این کار، راه را برای سوءاستفاده از سرمایه کاربران باز می‌کند. به منظور ایجاد تعادل در شبکه، پروژه‌ها معمولاً ویژگی عدم تمرکز تدریجی را انتخاب می‌کنند که در آن محصولی تحت کنترل تیم اصلی توسعه است، اما حاکمیت آن به گونه‌ای طراحی شده که با گذشت زمان در جامعه آزاد شده و در نهایت تبدیل به یک شبکۀ خودتنظیم پس از برطرف شدن ناهنجاری‌ها و مشکلات می‌شود. در ادامه به سایر مشکلات دیفای اشاره خواهیم کرد.

در مورد موضوع وام‌دهی و قرض‌گیری، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات امروز، وثیقه بیش از حد است. از آنجا که هیچ تضمینی با چنین ثباتی در بازار وجود ندارد، وام‌دهندگان می‌خواهند وثیقه‌ای بالاتر از ارزش وام‌های خود دریافت کنند که از بازگشت سرمایه خود مطمئن شوند. همین امر موجب می‌شود که ارتباط وام‌دهندگان با وام‌گیرندگان خوب نباشد و با یکدیگر کار نکنند؛ مگر اینکه با یکدیگر به توافق شخصی برسند.

اتمیک سواپ

این ویژگی می‌تواند شبکه دیفای را گسترش دهد و همزمان سرعت شبکه را نیز بالاتر ببرد. اتمیک سواپ می‌تواند رمزارزها را به صورت مستقیم از یک بلاکچین به یک بلاکچین دیگر انتقال دهد. اگر بخواهید این کار را با قراردادهای هوشمند انجام دهید، باید زمان زیادی را صرف آن کنید. به تازگی این ویژگی توجهات زیادی را به خودش جلب کرده است و باید بسیار دقیق و امن کار انتقال انجام شود. به تازگی یک نوع اتمیک سواپ توسط Blockstream’s Liquid sidechain رونمایی شده است که در مرحله آزمایش است.

آیا قابلیت همکاری بین بلاک‌چین‌ها وجود دارد؟

افراد زیادی هستند که بر خوب بودن ویژگی‌های قابلیت همکاری، ابزارها، قراردادهای هوشمند و نرم‌افزارهای غیرمتمرکز تفاهم نظر دارند. بلاکچین‌های زیادی در اکوسیستم دیفای وجود دارد که هر کدام عملکرد مختص به خود را دارند.

ساختن چنین پروژه‌ای با قابلیت همکاری نیاز به پی توکن‌ها (PTokens) دارد که دیفای را در سراسر جهان در دسترس می‌کند. پی توکن، نرم‌افزارهای غیرمتمرکز را برای کاربران فضای ارزهای دیجیتال قابل استفاده می‌کند که با آنها بتوانند در بلاکچین‌های بیت کوین، لایت کوین، ایاس یا دیگر بلاکچین‌ها، رمزارز خود را بفروشند، معامله کنند یا آن را نگه دارند.

آینده دیفای

در حال حاضر انتخاب‌های زیادی وجود دارد که باعث افزایش راه‌حل‌ها برای حل مشکلات دیفای می‌شوند و به مرور زمان، افزایش حجم بازار، بهتر شدن کدها و حل شدن اشکالات را در بر می‌گیرد. از قابلیت‌های همکاری با اتمیک سواپ (Atomic Swap) یا تبادل سریع رمزارزها و پی توکن‌ها (pTokens)، می‌توان به راه‌حل‌هایی برای جذب افراد عادی و تریدرها به بازارهای دیفای اشاره کرد.

شاید مهم‌ترین راه‌حلی که برای بهبود و افزایش نقدیدنگی وجود دارد، یک بازار باشد که کاربران آن فقط نقدینگی داشته باشند و روش‌های ساده‌ای برای تبدیل ارز و انتقال آنها به دیگر بلاکچین‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز وجود داشته باشد. افرادی وجود دارند که با استفاده از تکنولوژی‌های متفاوت قصد دارند همچین بازاری را بسازند. به طور مثال، اتریوم برای اینکه بتواند شبکه خود را تقویت کند و آن را ارتقا دهد، می‌خواهد این ویژگی را در نسخه دوم رمزارز اتریوم، یعنی اتریوم 2 قرار دهد که پیشرفت چشمگیری را تجربه خواهد کرد. با معرفی اتریوم 2 سرعت معاملات و ظرفیت شبکه، افزایش چشمگیری خواهد داشت و اتریوم می‌تواند به دستاوردهای قابل توجهی برسد.

پی بیت کوین (pBTC) اولین سری پی توکن‌ها است که به کاربران اجازه می‌دهد بیت کوین خود را با اتریوم یا ایاس ترید کنند. کاربران همچنین می‌توانند از پی بیت کوین‌ها در نرم‌افزارهای غیرمتمرکز استفاده کنند که شامل پلتفرم‌های وام‌دهی غیرمتمرکز هم می‌شود. شما هر زمان که بخواهید، می‌توانید پی بیت کوین را به بیت کوین معمولی سواپ کنید.

سخن پایانی

در این مطلب به برخی از مهم‌ترین مشکلات دیفای اشاره کردیم که در جامعه دیفای و رمزارزها وجود دارد و افراد با آنها کنار آمده‌اند. برخی از آنها را فقط زمان حل می‌کند و صبر می‌تواند راه‌حل خوبی برای آن باشد. دیگر مشکلات دیفای مانند نقض قراردادهای هوشمند و خطاهایی که کاربران در شبکه انجام می‌دهند، با ارائه راه‌حل‌های جدید توسط مدیرعامل‌ها، آزمایش و خطای توسعه‌دهندگان و همکاری و مشارکت، قابل رفع هستند. از آنجا که دولت‌ها قوانین مربوط به دارایی‌ها را وضع می‌کنند، باید چارچوب ساده‌تر و بازتری را فراهم نمایند که هم قانونی باشد و هم کاربران به خوبی بتوانند از آنها استفاده کنند.