توکن « نشان ریال » با کمک بانک ملی راه‌اندازی شد!!

مقدمه

ارزهای دیجیتال کم‌کم دارند جای خود را در اقتصاد جهان باز می‌کنند. از گوشه و کنار جهان، دولت‌ها و بانک‌ها هم دارند به این عرصه وارد می‌شوند و کوین و توکن مخصوص به خود را به راه می‌اندازند. ممکن است شگفت‌زده شوید اگر بفهمید که جمهوری اسلامی ایران هم توکن ملی خودش را زیر نظر بانک ملی راه‌اندازی کرده است. نام این توکن ایرانی، توکن نشان ریال است. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا با چند و چونِ این توکن و شرکت راهبر آن آشنا شویم.

توکن نشان ریال چیست؟

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۶۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

توکن « نشان ریال » یکی از محصولات جدید بانک ملی است که توسط کیف پول الکترونیکی ققنوس راه‌اندازی شده است. توکن نشان ریال اولین توکن ریالی ایران است. شرکت ققنوس این توکن ایرانی را با استفاده از فناوری بلاکچین و بر بستر یک دفتر کل توزیع شده (DLT) ارائه کرده است. در حال حاضر، بانک ملی ایران توکن نشان ریال را عرضه کرده اما به زودی بانک‌های دیگر هم چنین توکنی را عرضه خواهند کرد.

نشان ریال اولین توکن ریالی ایران

سال گذشته بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با انتشار یک دستورالعمل به بانک‌ها اجازه داد که با شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات کیف پول همکاری نمایند تا این شرکت‌ها بتوانند زیر نظر یک یا چند بانک، محصولات خود را عرضه کنند.

پس از آن، در چهارمین مراسم ملی شو، بانک ملی ایران از توکن نشان ریال به ‌عنوان یک فناوری جدید رونمایی کرد. هدف ارائه این محصول، ترویج بانکداری الکترونیک، شتاب‌دهی به روند استقرار اقتصاد هوشمند، حذف پول کاغذی و کارت بانکی برای کاهش هزینه تراکنش‌ها و ارتقای توان شبکه پرداخت در سطح ملی است. بانک ملی، این طرح را در راستای اجرای مصوبات دولت، وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌کند.

کاربردها و فواید توکن نشان ریال

توکن نشان ریال که بر بستر شبکه بلاکچین ققنوس ارائه شده، تحولی در فرآیندهای کیف پول الکترونیک و پرداخت‌های خرد است که با حذف پول کاغذی و کارت بانکی، می‌تواند هزینه تراکنش‌ها را کاهش و توان شبکه پرداخت را ارتقا دهد.

اگر اهداف مطرح شده این طرح محقق شوند، با این فناوری، شما می‌توانید از فروشگاه‌های فیزیکی و اینترنتی خرید کنید و تراکنش‌های روزانه خود را انجام دهید؛ فقط باید از درگاه معتبر پرداخت شاپرکی حساب خود را شارژ نمایید.

صاحبان فروشگاه‌ها نیز می‌توانند کد دوبعدی (QR) اختصاصی خود را در محل فروشگاه برای انجام عملیات اسکن مشتریان نصب‌کنند تا مبالغ موردنظر را دریافت نمایند. همچنین، پذیرندگان اینترنتی می‌توانند این ابزار را در سایت اینترنتی خود قرار دهند تا کاربر بتواند از این طریق پرداخت‌های خود را سریع و راحت انجام دهد.

دیدگاه محمد طهرانی، مدیر توسعه کسب‌وکار شرکت ققنوس درباره کاربرد نشان ریال:

تراکنش‌های بدون تماس، نمونه‌ای از کاربردهای توکن نشان ریال است که به خصوص در دوران همه‌گیری ویروس کرونا می‌تواند کمک‌کننده باشد. به علاوه مشکلات متعدد انجام پرداخت‌های خرد از طریق سوییچ‌ بانکی و انواع کلاهبرداری‌هایی که از طریق کارت‌به‌کارت کردن روی می‌دهد، با کیف پول الکترونیکی رفع می‌شود. همچنین استفاده از توکن نشان ریال تجربه امن‌تری را برای کاربران به ارمغان می‌آورد.

ارزش توکن نشان ریال

هر کاربر می‌تواند با شارژ کیف پول الکترونیکی خود، تراکنش‌های روزمره و خرد خود را به ‌سادگی و با هزینه بسیار پایین انجام دهد و از فروشگاه‌های حضوری و اینترنتی متصل به شبکه خرید کند. هر واحد نشان ریال برابر ۱۰ میلیون ریال است که موقع شارژ کیف پول، مبلغ معادل آن نزد بانک ملی ایران به سپرده گذاشته می‌شود. البته هر نشان ریال تا هفت رقم اعشار، یعنی یک ریال، قابل خرد شدن است. به این ترتیب حتی در صورت حذف چهار صفر از پول ملی، نیازی به تغییر نشان ریال موجود در کیف پول کاربران نیست.

طهرانی توضیح داد که با کمک درگاه‌های معتبر پرداخت شاپرک، کاربر می‌تواند در هر زمان حساب خود را شارژ کند و با استفاده از کیف پول ققنوس به انجام تراکنش‌های دلخواه خود بپردازد. در صورت نیاز به خارج کردن موجودی از کیف پول ققنوس نیز، کاربر می‌تواند درخواست بدهد که معادل ریالی توکن نشان ریال به شماره شبای خودش منتقل شود. در این صورت مبلغ خواسته‌شده به‌ حساب بانکی او منتقل خواهد شد.

امکان توسعه پذیرنده‌های نشان ریال

دیدگاه محمدجواد صمدی راد، قائم‌مقام شرکت ققنوس، درباره توسعه پذیرند‌ه‌های این محصول:

برای توسعه شبکه پذیرندگی، برنامه‌ای وجود دارد. با توجه به نگاهی که بانک ملی دارد، در مرحله اول تمرکز روی پذیرنده‌های غیرحضوری است و پس از آن بر حوزه پذیرندگی‌های حضوری با کاربرد خرد متمرکز می‌شویم. اساساً همان محدودیت‌هایی که برای کیف پول وجود دارد (مانند میزان ثبت تراکنش یا میزان موجودی کیف پول) محدودیت‌هایی است که در دستورالعمل کاری ما است. بنابراین در شبکه مشخص و محدودی می‌توانیم از این ابزار استفاده کنیم. اما اولویت‌بندی ما در گام اول پذیرندگی‌های غیرحضوری و آنلاین و در گام دوم پذیرندگی‌های حضوری است که بیشتر از جنس پرداخت‌های خرد هستند.

طهرانی نیز در این خصوص توضیح داد:

این کیف پول برای نخستین بار در کشور از قابلیت‌هایی مثل برق‌آسایی، پرداخت مسیری، معامله تضمینی و چک زمان‌دار پشتیبانی می‌کند که تجربه منحصربه‌فردی را برای کاربران به همراه خواهد داشت.

اضافه شدن بانک‌های دیگر

شرکت ققنوس با چهار بانک دیگر هم در حال مذاکره برای راه‌اندازی توکن ریال است. صمدی راد افزود:

طبق دستورالعمل، حداکثر یک راهبر می‌تواند با سه بانک کار کند. اما امیدواریم با توجه به شرایطی که فراهم خواهد شد، دو بانک دیگر را هم از میان چهار بانک به مجموعه اضافه و قرارداد را با آنها نهایی کنیم. قطعاً به دنبال این هستیم که این فضا را توسعه دهیم و آن بانک‌ها هم توکن ریال خود را منتشر کنند.

تفاوت نشان ریال با ارز دیجیتال بانک مرکزی

می‌توان گفت که نشان ریال به نوعی ارز دیجیتال ملی (CBDC) است، اما چون سیاست‌گذاری‌های CBDC و انتشار ریال در حاکمیت بانک مرکزی نیست، نمی‌توان قطعاً اسم آن را CBDC یا ارز دیجیتال بانک مرکزی گذاشت. البته به لحاظ فناوری این آمادگی وجود دارد که از همین ساختار و با همین شرایط، رگولیشن و تعریف جدیدی از توکن برای CBDC روی پلتفرم ققنوس تعریف شود.

صمدی راد اضافه کرد:

نشان ریال را بیشتر شبیه به پایلوت یا شبه CBDC می‌دانیم که در ابعاد محدود مطابق با ضوابط کیف پول بتوانیم این فناوری را تست کنیم و مسائل و مشکلات را در این زمینه احصا کنیم. تلاش داریم که بتوانیم این فناوری را برای کاربردهای مشابه CBDC هم پایلوت کنیم. هر زمان که دستورالعمل آن از سمت بانک مرکزی آماده شود، سعی می‌کنیم بر اساس تجربه‌ای که در این مسیر کسب کرده‌ایم و ناشی از نشان ریال و شبکه ققنوس است، برای پیاده‌سازی الزامات CBDC هم به کار بگیریم.

سخن پایانی

کشورهای بسیاری ارز دیجیتال ملی خود را راه‌اندازی کرده‌اند و کشورهای دیگر هم به دنبال راه‌اندازی آن هستند. در ایران، شبکه بلاکچین ققنوس با همکاری بانک ملی، رمزارز یا توکن نشان ریال را به راه انداخته است که به نوعی رمزارز بانک مرکزی ایران محسوب می‌شود. این توکن برای انجام پرداخت‌های مالی خُرد بر بستر بلاکچین در کشور ایجاد شده است.

در حال حاضر این طرح چندان توسعه پیدا نکرده است. از این رو باید صبر کرد و دید که چگونه این طرح قرار است عملی ‌شود و توسعه بیاید.