نمودار عمق بازار (Market Depth) چیست؟

مقدمه

عمق بازار (Market Depth) ابزاری کمکی است که به تحلیلگران و معامله‌گران کمک می‌کند که عرضه و تقاضای بازار را در قیمت‌هایی به غیر از قیمت کنونی بازار شناسایی کنند. اهمیت عمق بازار در این است که می‌تواند اطلاعات مناسبی از عرضه و تقاضا در اختیار تحلیلگران قرار دهد و علاوه بر تأیید روند بازار، در شناسایی سطوح احتمالی حمایت و مقاومت به کار رود. در این مقاله به شرح و توضیح مفاهیمی چون مفهوم عمق بازار، اجزای عمق بازار و اصطلاح نهنگ‌ها خواهیم پرداخت.

عمق بازار چیست؟

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۳۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

عمق بازار یعنی توانایی تاب‌آوری و تداوم انجام سفارشات نسبتاً زیاد یک بازار، بدون آنکه بر قیمت دارایی مالی تأثیر زیادی بگذارد. عمق بازار سطح و وسعت کلی سفارشات باز (Open Orders) و پیشنهادات خرید و فروش فوری را در نظر می‌گیرد و معمولاً به معاملات یک دارایی مالی خاص مربوط است.

میزان عمق بازار از طریق بررسی دفتر سفارشات یک دارایی مالی که شامل سفارشات خرید و فروش با قیمت‌های مختلف است، تعیین می‌شود.

درک مفهوم عمق بازار

عمق بازار ارتباط تنگاتنگی با مفهوم نقدینگی و حجم معاملات یک دارایی مالی دارد، اما الزاماً به این معنا نیست که هر سهمی که حجم معاملات بالایی دارد، عمق بازار خوبی هم داشته باشد.

در هر روزِ معاملاتی ممکن است عدم توازن موجود در سفارشات به حدی باشد که باعث نوسان و بی‌ثباتی شود، این حالت حتی برای آن دسته از دارای‌های مالی که روزانه در حجم بالایی معامله می‌شوند هم صادق است.

بازار عمیق (Deep Market) چیست؟

با توجه به مطالبی که گفته شد می‌توانیم مفهوم بازار عمیق را درک کنیم. بازار عمیق بازاری است که اولاً مقدار نقدینگی در آن بالا است، به گونه‌ای که جوابگوی سفارشات خرید و فروش ثبت‌‌شده باشد و برای سفارشات خرید، متقابلاً حجم متوازنی از سفارشات فروش وجود داشته باشد و بالعکس. ثانیاً حجم بالای نقدینگی برای انجام معاملات، تأثیر چندانی در قیمت بازار عمیق نمی‌گذارد؛ یعنی حرکت قیمت طبیعی و منطبق بر منطق بازار است.

اجزای نمودار عمق بازار و دیوار خرید و دیوار فروش

اگر قیمت یک رمزارز مشخص مانند بیت کوین 18000 دلار باشد، پیرامون قیمت مذکور سفارشات خرید و فروش شکل می‌گیرد. منطق اقتصادی (economic rationality) حکم می‌کند که خریداران در قیمت پایین‌تر بخرند و متقابلاً فروشندگان نیز رمزارز خود را در قیمتی بالاتر از قیمت جاری به فروش برسانند. حجم انباشته سفارشات خرید و فروش در اطراف قیمت جاری بازار، نمودار عمق بازار برای بیت کوین را تشکیل می‌دهد.

از آنجا که ماهیت نمودار عمق بازار تجمعی یا انباشتی است، لذا منجر به تشکیل نموداری پله‌کانی می‌شود. در نمودار عمق بازار، محور افقی نشان‌دهندۀ قیمت و محور عمودی بیانگر حجم سفارشات انباشتی است.

در نمودار بالا که نشان‌دهنده نمودار عمق بازار برای بیت کوین است، پیرامون قیمت جاری یعنی 18000 دلار سفارشات خرید و فروش تشکیل شده است. Bid یا سفارش خرید با رنگ قرمز و Ask یا سفارش فروش با رنگ آبی مشخص شده است.

تشکیل دیوار خرید و فروش در نمودار عمق بازار می‌تواند نشانگر سطوح احتمالی عرضه و تقاضا یا به بیانی دیگر سطوح احتمالی حمایت و مقاومت باشد.

در نمودار بالا دیواری در سمت خرید و دیواری در سمت فروش تشکیل شده که می‌تواند به عنوان سطوح حمایت و مقاومت تلقی شود. دیوارها نشان می‌دهند که حجم سفارشات انباشتی در قیمتی که دیوار در آن ایجاد شده پایدار و معنی‌دار است و می‌تواند به عنوان سطوح حیاتی در نظر گرفته شود.

دیوارها به دلیل عدم توازن بین تعداد سفارش خرید و فروش شکل می‌گیرند. مثلاً یک دیوار خرید نشانگر آن است که تقاضای خرید یک رمزارز در قیمتی مشخص بیشتر از میزان عرضه آن در همان قیمت است.

پس اجزای نمودار عمق بازار به این صورت هستند:

• منحنی سمت چپ قیمت جاری که نشان‌دهنده سفارشات خرید زیر قیمت تعادلی بازار است.
• منحنی سمت راست قیمت تعادلی که نشان‌دهنده سفارشات فروش بالای قیمت تعادلی است.
• دیوارها که بعضاً می‌توانند به عنوان سطوح احتمالی حمایت و مقاومت در نظر گرفته شوند.

تأثیر نهنگ‌ها در عمق بازار

اصطلاح نهنگ (Whale) به معامله‌گرانی اطلاق می‌شود که با ثبت سفارشات خرید و فروش غیرواقعی سعی دارند قیمت یک دارایی مالی مانند بیت کوین را دستکاری کنند تا از این راه سود کسب کنند.

اگر بازار رمزارز را همچون اقیانوس وسیعی در نظر بگیریم، هر تریدر همچون ماهی کوچکی است که نمی‌تواند به تنهایی در قیمت بازار تغییری ایجاد کند. اما نهنگ‌ها توانایی این را دارند که با استفاده از ثبت سفارش با حجم بالا در یک قیمت، به شرکت‌کنندگان بازار این حس را منتقل کنند که در قیمت مذکور یک دیوار خرید یا فروش ایجاد شده که توسط ماهی‌های کوچک به عنوان سطوح حمایت و مقاومت تعبیر شود.

چیزی که باعث شده نهنگ‌های بازار قادر به همچین فریبی شوند، امکان لغو سفارشات است. فرض کنید که یک نهنگ در قیمت 17000 دلار برای تعداد زیادی بیت کوین سفارش خرید ثبت کند. این کار باعث می‌شود که تریدرها به اشتباه تصور کنند که در قیمت 17000 دلار سطح حمایتی است و در نتیجه در آن قیمت سفارش خرید می‌دهند و دیوار خرید شکل می‌گیرد. در واقع بازار به جهتی هدایت می‌شود که نهنگ‌ها قصد آن را داشتند.

سخن پایانی

عمق بازار بیانی نموداری از توانایی بازار در پاسخگویی به حجم وسیعی از سفارشات خرید و فروش است، بی‌ آنکه بر قیمت تأثیرگذار باشد. این مفهوم مستقیماً با حجم معاملات و میزان نقدینگی بازار در ارتباط است. بازار عمیق بازاری است که بتواند در میزان سفارشات خرید و فروش ایجادشده توازن ایجاد کند. این ویژگی علامتی است مبنی بر اینکه بازار مذکور از نقدینگی لازم برای جوابگویی به حجم سفارشات در قیمت‌های مختلف برخوردار است.

سفارشات ثبت‌شده برای خرید و فروش در اطراف قیمت تعادلی بازار تشکیل می‌شود. عمق سفارشات خرید و فروش در اطراف قیمت با عدم توازن احتمالی به دیوارهایی تبدیل می‌شوند که می‌تواند نشان‌دهنده سطوح احتمالی حمایت و مقاومت باشد.

نهنگ‌ها خریدارانی هستند که با استفاده از امکان لغو سفارشات به بازار القا می‌کنند که در قیمتی خاص سطح مقاومت یا حمایت ایجاد شده و پس از لغو سفارش خود، بازار را به مسیری هدایت می‌کنند که خود می‌خواهند.