ماجرای کلاهبرداری وان کوین (One Coin) | چگونه با عنوان رمزارز کلاه مردم را برمی‌دارند؟

مقدمه

روژا ایگناتووا (Ruja Ignatova) کارآفرین بلغارستانی با هدف «به زیرکشیدن یا چال‌کردن بیت کوین» یک ارز دیجیتال جدید ساخت که قرار بود جهان را تغییر بدهد: یعنی وان کوین (One Coin). در پس این رؤیای درخشان اما، کلاهبرداری وان کوین با رقم چهار میلیارد دلاری قرار گرفته بود؛ سرمایه‌ای که این روزها به همراه خود خانم ایگناتووا ناپدید شده است.

روژا ایگناتووا کیست؟

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۳۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

این خبر از ماه اکتبر سال قبل صدا کرد: «مترو گلدوین مایر» یکی از شرکت‌های عمده تاریخی هالیوود، فیلمی را (با عنوان «قلابی!») با الهام از زندگی کارآفرین بلغارستانی و سازنده و چهره اصلی کلاهبرداری وان کوین (One Coin)، روژا ایگناتووا – مشهور به «ملکه کریپتو» – شروع کرد.

ظاهراً قرار است نقش اصلی به کیت وینسلت (Kate Winslet)، بازیگر زن «تایتانیک»، داده شود. گذشته از هر چیز، به نظر می‌رسد ارتباط ظریف و نمادینی هم بین اینها باشد: یک کشتی شکسته و غرق شده دراماتیک دیگر؛ یک فاجعه دیگر که این بار نه دریایی، بلکه مالی است.

داستان روژا ایگناتووا (Ruja Ignatova) پر از ایده‌های به ظاهر انقلابی، رویدادهای تجاری عالی، نورهای خیره‌کننده، شعارهای مطالعه‌شده و جذاب، اما همچنان با پایانی دراماتیک است. بعد از پدیدار شدن اولین ترک‌ها در قصر طلایی «وان کوین»، در سال 2017 خانم ایگناتووا غیب شد و تمام رد پاهای او پس از آن ناپدید گردید. همراه با او، چیزی حدود چهار میلیارد دلار نیز ناپدید شد؛ پولی که سرمایه‌گذارانی از 175 کشور مختلف آن را به «ملکه ارزهای دیجیتال» سپرده بودند و از آن پس دیگر هرگز رنگ پول خود را ندیدند.

تولد ملکه ارزهای دیجیتال

مثل بسیاری از داستان‌های تخیلی که دستمایه ساخت فیلم می‌شوند، داستان روژا (Ruja یا Ruzha) ایگناتووا خیلی آرام شروع شد. این ملکه ارزهای دیجیتال در سال 1980 در شهر سوفیا (Sofia) به دنیا آمد، اما فقط ده سال داشت که چند ماه پس از فروپاشی دیوار برلین، همراه خانواده‌اش به آلمان رفت. سپس از دانشگاه کنستانز (Konstanz) در رشته اقتصاد فارغ‌التحصیل شد.

آنهایی که او را از نزدیک می‌شناختند، او را زنی بسیار باهوش و قاطع توصیف می‌کردند که قادر است ایده‌های خود را به خوبی اجرا و دیگران را خیلی خوب قانع کند. ایگناتووا با ادامه تحصیل در آکسفورد توانست پس‌زمینه بسیار قدرتمندی برای خود ایجاد کند و کار خود را با کار کردن برای شرکت مک‌کینس و شرکا شروع کرد؛ که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های مشاوره مدیریتی در جهان است.

در سال 2012 اولین حرکت‌های مشکوک اتفاق می‌افتند: یک مجتمع متالوژی در باواریا، که روژا آن را همراه پدر خود خریده بود، با شرایط مشکوکی اعلام ورشکستگی کرد. گروه سرمایه‌گذاران او را متهم می‌کنند که حداقل یک میلیون یورو از حساب شرکت دزدی کرده است. با مداخله مقامات قضایی، روژا به چهارده ماه زندان (تعلیقی) برای کلاهبرداری محکوم می‌شود.

این اتفاق اما به زودی فراموش شد و در سال بعد خانم ایگناتووا وارد صنعت تازه‌تأسیس و الهام‌بخش ارزهای دیجیتال شد. او به همراه با سباستین گرین‌وود (Sebatian Greewood) سوئدی، «بیگ کوین» را افتتاح کرد که البته عمر کوتاهی داشت. ایگناتووا اما تسلیم نشد و دوباره با پروژه‌ای در سال 2014 همراه با گرین‌وود آماده برگشتن به جهان ارزهای دیجیتال گردید که او را به عرش و سرمایه‌‌گذاران را به فرش رساند: وان کوین.

ارتش ارزهای دیجیتال

افتتاح پروژه وان کوین با بهره‌برداری از انتظارت و امیدهای ایجادشده با ساخت ارزهای دیجیتال انجام شد. شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال، بیت کوین است که در سال 2009 و کمی پس از بحران اقتصادی و مالی ایجاد شد. نیت و وعده ارزهای دیجیتال، دموکراتیزه و غیر متمرکز کردن مدیریت پول و خارج کردن آن از دست بانک‌های مرکزی و دولت‌ها است. اما چطور می‌توان یک پول الکترونیکی ساخت که همه بتوانند به آن اعتماد کنند و از تقلب و کلاهبرداری دور باشد، بدون اینکه تضمین دولتی داشته باشد؟

پاسخ این پرسش در فناوری اطلاعاتِ ارائه‌شده است که آن را با عنوان «بلاک‌چین» می‌شناسند. بلاکچین یک پایگاه داده است که تمام دارندگان ارز دیجیتال یک کپی از آن را دریافت می‌کنند. این پایگاه داده، رمزگذاری شده و مستقل اما نظیر به نظیر (P2P) است و در آن اطلاعات تمام تراکنش‌های انجام‌شده موجود است. اگر یک بلاکچین قدرتمند باشد، هیچ کس مالک آن نمی‌شود و تقلب کردن در آن غیرممکن می‌شود.

بیت کوین و رقیب انقلابی آن، وان کوین (One Coin)

این مسیر در سال 2009 توسط «بیت کوین» ایجاد شد، اما پروژه ایگناتووا، یعنی پروژه کلاهبرداری وان کوین (One Coin)، انقلابی جدید بود که قرار بود «بیت کوین را به زیر بکشد». به نظر ایگناتووا بیت کوین برای درک و استفاده، بسیار پیچیده بود و وان کوین با این هدف ایجاد شده بود که ارزهای دیجیتال را تبدیل به «ابزاری برای همگان و مشابه با فیسبوک ارزهای دیجیتال» کند. کلاهبرداری وان کوین (One Coin) به این ترتیب در حال انجام بود. تلاش‌های او به زودی در وطن او، جایی که در سال 2014 جایزه «کارآفرین برتر سال» را دریافت کرد، مورد تقدیر قرار گرفت.

اما بلغارستان برای خانم ایگناتووا کافی نبود. او رؤیاهای بزرگ‌تری داشت؛ او کل جهان را می‌خواست. دیدارها، ارائه‌ها و چانه‌زنی‌های گوناگونی برای تبلیغ پروژه وان کوین در کشورها و شهرهای مختلف بدون دریغ از زمان و انرژی برگزار شد. در ماه ژوئن 2016 رویداد مهمی در ومبلی برگزار شد. در این رویداد که بیشتر شبیه یک کنسرت راک بود تا یک گردهمایی مالی، ایگناتووا که یک لباس قرمز روشن پوشیده بود، یک سری اعداد تأثیرگذار را روی صحنه خواند: دو میلیون کاربر فعال و تجمیع سرمایه 4.5 میلیون یورویی که تنها ظرف یک سال و نیم فعالیت، به ویژه در چین، آلمان، بریتانیا و آمریکا به دست آمده است.

رؤیاهای از دست رفته

آینده پروژه وان کوین روشن به نظر می‌رسید، اما به زودی ابرهای تیره‌ای بالای سر این ارز دیجیتالِ «انقلابی» پدیدار شدند. در اوائل سال 2015، کمیسیون نظارت مالی بلغارستان در مورد ماهیت واقعی این پروژه اظهار تردید کرد. در سال 2016، چندین نهاد رقیب اعلام هشدار کردند و در ماه دسامبر، در ایتالیا، سازمان ایتالیایی بازار فعالیت‌های وان کوین را توقیف کردند.

اتفاقی که افتاد یک واقعیت بسیار متفاوت با چیزی بود که روژا ایگناتووا وعده داده بود.

بعد از گذشت هفته‌ها و ماه‌ها بالأخره مشخص شد که تمام چیزی که پروژه کلاهبرداری وان کوین داشت، شامل استفاده از چند چهره برای قانع کردن دیگران به سرمایه‌گذاری در محصولی بوده که به روش‌هایی پیچیده به فروش می‌رفت اما در واقع فاقد هر ارزشی بود.

کلاهبرداری وان کوین و ناپدید شدن ایگناتووا

یکی از بازپرس‌های حوزه مالی نیویورک، بعدتر وقتی ماهیت پروژه روشن شد، این‌طور بیان کرد:

وان کوین چیزی جز یک نقشه کلاهبرداری هرمی سنتی نیست؛ فقط با استفاده از پلتفرم‌های جدید تکنولوژیکی ساخته شده است.

از سال 2016 مقامات قضایی انگلیسی شروع به کار روی پرونده کلاهبرداری وان کوین کردند. در ماه اکتبر این سال، ایگناتووا مهمان یک رویداد تبلیغی در لیسبون بود، اما در کمال شگفتی او در مراسم حاضر نشد. دادگستری آمریکا همان موقع یک قرار دستگیری بین‌المللی برای او صادر کرده بود و شاید او توانسته بود به لطف شبکه گسترده روابطش از آن اطلاع پیدا کند و پس از آن دیگر هیچ کس او را ندید.

در حالی که همه منتظر ظاهر شدن مجدد روژا بودند، این اتفاق هیچ وقت به وقوع نپیوست و پروژه کلاهبرداری وان کوین به صورت موقت به برادر روژا، کنستانتین واگذار شد. او سعی کرد همه چیز را طوری وانمود کند که انگار نه انگار اتفاقی افتاده است. به هر ترتیب این برج کاغذی شروع به سقوط آزاد کرد و گرین‌وود در سال 2018 دستگیر شد. خود کنستانتین هم در فرودگاه لس آنجلس در سال 2019 بازداشت شد. او بابت پولشویی و کلاهبرداری گناهکار شناخته شد و در حال حاضر با چندین دهه محکومیت زندان مواجه است.

سخن پایانی

داستان کلاهبرداری وان کوین هنوز به تمامی نوشته نشده است. این داستان کلاهبرداری ارز دیجیتال، تأثیرپذیری انسان در مقابل مکانیسم‌های پیچیده روانی (مثل شیفتگی به شخصیت‌های قدرتمند) و سختی تفکیک عقلانیت از احساسات را بیان می‌کند.

امروز با وجود ناپدید شدن روژا ایگناتووا، سرمایه‌گذاران همچنان منتظر احکام قضایی ملی مختلف هستند؛ اگرچه بازگشت پول ازدست‌رفته بسیار دشوار است. بعضی از آنها تسلیم شده‌اند و بعضی دیگر برنامه ریخته‌اند که همراه دیگران برای احقاق حق خود بجنگند.