استراتژی ترید الگوریتمی چیست؟ چه کاربردها و انواعی دارد؟

مقدمه

استراتژی ترید الگوریتمی (Algorithmic trading) به دنبال حذف عامل انسانی و جایگزینی آن با استراتژی‌های از پیش طراحی شده و مبتنی بر آمار است که می‌تواند 24 ساعت روز و 7 روز هفته توسط کامپیوترها با حداقلی از نظارت پیگیری شود. کامپیوترها می‌توانند چندین مزیت بر انسان‌های معامله‌گر داشته باشند. اول اینکه آنها می‌توانند بدون خواب در تمام طول روز و همه روزها فعال باقی بمانند. آنها همچنین می‌توانند با دقت داده‌ها را تحلیل کرده و به تغییرات در کسری از ثانیه واکنش نشان دهند. علاوه بر اینها، آنها هرگز احساس را در تصمیم‌های خود دخالت نمی‌دهند. به این دلایل، بسیاری از سرمایه‌گذاران مدت‌ها است که متوجه شده‌اند ماشین‌ها می‌توانند معامله‌گرانی عالی باشند، با این شرط که از استراتژی مناسب استفاده کنند.

حوزه استراتژی ترید الگوریتمی به همین روش تکامل یافته است. این استراتژی با معامله‌کردن کامپیوترها در بازارهای سنتی شروع شد، سپس ظهور ارزهای دیجیتال و صرافی‌های 7/24 این فعالیت را به سطحی جدید رساند. این در حدی است که به نظر می‌رسد معاملات خودکار و ارزهای دیجیتال اصلاً برای هم درست شده‌اند. این درست است که کاربران همچنان باید روی استراتژی‌های خودشان کار کنند، اما وقتی به درستی این استراتژی تعریف شود، این تکنیک‌ها به معامله‌گران کمک می‌کند تا دست خود را از بازی بیرون کشیده و اجازه بدهند ریاضی این کار را انجام بدهد.

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۳۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

استراتژی‌های اولیه چیستند؟

فلسفه اصلی پشت استراتژی ترید الگوریتمی شامل استفاده از نرم‌افزار برای به دست آوردن فرصت‌های سودآور و پریدن روی آنها سریع‌تر از چیزی است که یک انسان بتواند انجام دهد. شایع‌ترین عمل‌ها در این زمینه شامل معاملات لحظه‌ای، برگشت‌ بزرگ، آربیتراژ گرفتن و مجموعه‌ای از استراتژی‌های ماشین لرنینگ می‌شود.

بیشتر مواردِ استراتژی ترید الگوریتمی، شناسایی فرصت‌ها در بازار بر اساس آمار را در مرکز توجه خود قرار می‌دهند. معاملات لحظه‌ای به دنبال پیگیری روندهای فعلی است؛ برگشت‌های بزرگ به دنبال تفاوت‌های آماری در بازار می‌گردد؛ آربیتراژگیری به دنبال تفاوت نقاط قیمت در صرافی‌های آنلاین مختلف است؛ و استراتژی ماشین لرنینگ به دنبال خودکارسازی فلسفه‌های پیشرفته‌تر یا پیوند دادن چندین روش با هم می‌گردد. هیچ یک از اینها ضمانتی ساده برای سود بردن ایجاد نمی‌کنند، و معامله‌گران مجبور هستند بفهمند که چه زمانی و کجا باید از الگوریتم درست، یا «بات» (bot) مناسب استفاده کنند.

در کل، ربات‌ها با استفاده از داده‌های تاریخی بازار، مورد امتحان قرار می‌گیرند؛ به این کار امتحان گرفتن پشتی (backtesting) گفته می‌شود. این به کاربران اجازه می‌دهد از استراتژی خود در بازار واقعی که برنامه‌اش را دارند استفاده کنند، اما این کار را با تغییراتی که در گذشته ایجاد شده شروع نمایند.

یکی از ریسک‌های این کار می‌تواند «جا دادن بیش از حد» باشد؛ و زمانی اتفاق می‌افتد که یک ربات با داده‌های تاریخی که ضرورتاً شرایط فعلی را بازتاب نمی‌دهند انباشته شود و به این ترتیب به یک استراتژی برسد که در تولید واقعی شکست می‌خورد. یک مثال خیلی ساده از این موقعیت می‌تواند زمانی باشد که یک ربات را با داده‌های یک بازار گاوی طراحی و امتحان کنید، و سپس از آن در یک بازار خرسی استفاده نمایید. بدیهی است که با این کار، نمی‌توانید آن بازدهی را که انتظار داشتید به دست بیاورید.

معاملات لحظه‌ای چیست؟

معاملات لحظه‌ای بر اساس این منطق استوار هستند که اگر یک روند از پیش غالب در بازار قابل رؤیت است، پس این روند همچنان ادامه پیدا می‌کند؛ حداقل تا زمانی که سیگنال‌هایی شروع شوند که نشان دهند این روند به پایان رسیده است. ایده معاملات لحظه‌ای این است که اگر یک ارز دیجیتال مشخص در طول زمان زیادی، برای مثال چندین ماه در یک مسیر حرکت کند، پس می‌توانیم با خیال راحت فرض کنیم که این روند ادامه پیدا می‌کند؛ حداقل تا زمانی که داده‌ها شروع به نشان دادن وضعیت دیگری کنند. برای همین برنامه می‌شود خرید کردن با هر افت و قفل کردن سود در هر رشد؛ یا برعکس اگر برنامه فروش باشد. به حتم معامله‌گران لازم است از اینکه چه زمانی یک بازار نشانه‌های واژگونی روند را نشان می‌دهد آگاه باشند. در غیر این صورت این استراتژی به سرعت کارایی خود را از دست می‌دهد.

لازم به توجه است که معامله‌گران نباید استراتژی‌هایی تعیین کنند که در پایین و بالا شدن‌های واقعی، خرید و فروش انجام دهند؛ بلکه باید سود را قفل کرده و در سطح‌هایی که امن در نظر گرفته می‌شوند، خرید انجام دهند. استراتژی ترید الگوریتمی برای این منظور عالی است، و کاربران می‌توانند به سادگی درصدی را که با آن راحت هستند تعیین کنند و اجازه بدهند باقی کارها توسط کد انجام شود. اما این تکنیک به خودی خود می‌تواند بی‌تأثیر باشد؛ اگر یک بازار به حاشیه حرکت کند یا در حدی نوسان داشته باشد که یک روند شفاف در آن ظهور نکند.

میانگین‌های متحرک و استراتژی ترید الگوریتمی

یکی از نشانگرهای عالی برای مشاهده روندها، میانگین‌های متحرک هستند. درست همان‌طور که به نظر می‌رسد، یک میانگین متحرک، خطی روی یک نمودار قیمت است که میانگین قیمت برای یک ارز دیجیتال را بر اساس تعداد معینی از روزها (یا ساعت‌ها، هفته‌ها، ماه‌ها و الی آخر) مشخص می‌کند. اغلب تعداد 50، 100، یا 200 روز مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما استراتژی‌های مختلف برای انجام پیش‌بینی‌های معاملاتی به دنبال دوره‌های زمانی مختلفی می‌گردند.

در مجموع، زمانی یک روند قدرتمند در نظر گرفته می‌شود که به خوبی بالا یا پایین یک میانگین متحرک قرار بگیرد؛ و هنگامی ضعیف است که به خط میانگین متحرک نزدیک شده یا آن را قطع کند. علاوه بر این، میانگین‌های متحرکی که بر اساس دوره‌های زمانی طولانی‌تر شکل گرفته باشند، در مجموع وزن بیشتری از میانگین‌های متحرکی دارند که، برای مثال، شاهد 100 ساعت اخیر تغییرات قیمت یا چارچوب زمانی مشابهی باشند.

برگشت بزرگ چیست؟

انحراف بیش از حد از این قیمت، به شرایط خرید یا فروش بیش از حد و احتمال یک برگشت قیمت اشاره دارد.

حتی برای چیزی مثل بیت ‌کوین، که تا به حال فقط در بازار خرسی بوده، ممکن است رشد و افت‌های عمده‌ای اتفاق بیفتد که از خط سیر قیمتی که از لحاظ تاریخی دنبال شده، منحرف شود. معمولاً بازارها قبل از اینکه وارد مسیری جدید شوند، به این روند باز می‌گردند. با مشاهده میانگین‌های بلندمدت، استراتژی ترید الگوریتمی با اطمینان به این شرط‌بندی می‌رسد که انحرافات عمده از این قیمت‌ها به احتمال زیاد دوام چندانی ندارد و با توجه به این سفارش معامله ایجاد می‌کند.

برای مثال، به یکی از این فرم‌های خاص برگشت انحرافی استاندارد گفته می‌شود، و از طریق یک اندیکاتور شناسایی می‌شود که به آن بولینگر بندز (Bollinger Bands) می‌گویند. در اصل، این بندها به عنوان حدود بالایی و پایینی انحرافات از میانگین متحرک مرکزی عمل می‌کنند. هنگامی که تغییر قیمت به سمت این غایت‌ها حرکت کند، احتمال زیادی وجود دارد که یک برگشت به سمت مرکز به زودی اتفاق می‌افتد.

به حتم یکی از بزرگ‌ترین ریسک‌هایی که در استفاده از استراتژی ترید الگوریتمی وجود دارد این است که آنها نمی‌توانند تغییرات فاندامنتال را محاسبه کنند. اگر یک بازار به واسطه جریان‌های زیرین یک ارز دیجیتال سقوط کند، آن وقت این احتمال وجود دارد که قیمت هرگز بازگشتی نداشته باشد؛ یا حداقل به این راحتی نداشته باشد. این یکی از مواردی است که معامله‌گران باید خودشان شرایط خاصی که الگوریتم نمی‌تواند ببیند را رصد کرده و مورد محاسبه قرار دهند.

کاربرد برگشت بزرگ

شکل دیگری از کاربرد برگشت بزرگ ممکن است در بین چندین ارز دیجیتال اتفاق بیفتد. به استفاده از این تکنیک، معامله جفت‌ها (pairs trading) گفته می‌شود. فرض کنیم که دو ارز دیجیتال به شکل سنتی با هم نسبت دارند. یعنی وقتی یکی از آنها بالا یا پایین می‌رود، از لحاظ آماری، برای دیگری هم همین اتفاق می‌افتد. می‌توان از یک استراتژی ترید الگوریتمی برای مشاهده تغییر در یکی از این ارزهای دیجیتال استفاده کرد، سپس بر اساس احتمال تغییر قیمت، روی ارز دیجیتال دیگر معامله کرد. چارچوب زمانی این تغییرات، خیلی وقت‌ها کوتاه است؛ که باعث می‌شود ماهیت خودکار این استراتژی‌ها از ارزش بیشتری برخوردار شود.

آربیتراژگیری چیست؟

آربیتراژگیری به یک استراتژی ترید الگوریتمی گفته می‌شود که از مزیت تفاوت قیمت یک ارز دیجیتال در چندین بازار سود می‌برد. گاهی یک محصول مثل ارز دیجیتال یا یک کالا، به شکل موقت قیمت‌های متفاوتی در صرافی‌های متفاوت پیدا می‌کند. این فرصتی عالی را برای سود بردن آنهایی ایجاد می‌کند که به قدر کافی سریع هستند که بتوانند بین این بازارها قبل از اینکه قیمت متوازن شود معامله کنند. برای این هدف، یک استراتژی ترید الگوریتمی را می‌توان توسعه داد تا ارزهای دیجیتال مختلف را در بازارهای متفاوت مشاهده کند و به محض دیدن تفاوت، معامله انجام دهد.

این تکنیک به هیچ وجه پیچیده نیست؛ اما معامله‌گرانی که بتوانند سریع‌تر از همه واکنش نشان بدهند، برتری آشکاری نسبت به آنهایی که کندتر هستند دارند. در این استراتژی، معاملات پرتکرار مزیتی قابل توجه است؛ چراکه این معامله‌گران هستند که از مزیت این شرایط بازار که منجر به شکاف قیمتی می‌شود بهره می‌برند.

استراتژی‌های ماشین لرنینگ کدام هستند؟

ماشین لرنینگ و هوش مصنوعی به پیش بردن استراتژی ترید الگوریتمی تا سطوح جدید کمک می‌کنند. بعضی وقت‌ها فقط نباید از استراتژی‌های پیشرفته‌تر استفاده کرد بلکه باید از تکنیک‌های جدید مثل پردازش زبان‌های طبیعی برای تحلیل مقالات اخبار هم استفاده کرد؛ که منجر به باز شدن راه‌های جدید برای دریافت نگرش خاص به تغییرات قیمت بازار می‌شوند.

الگوریتم‌ها به حتم می‌توانند تصمیم‌های پیچیده بگیرند و مطابق داده‌ها و استراتژی‌های از پیش تعیین شده آنها را اجرا کنند؛ اما با ماشین لرنینگ، این استراتژی‌ها می‌توانند خودشان را بر اساس چیزی که واقعا کار کند، آپدیت کنند. به جای منطق «اگر/ بعد»، یک الگوریتم ماشین لرنینگ می‌تواند چندین استراتژی را ارزیابی کرده و معاملات بعدی را بر اساس بیشترین سودها اصلاح کند. اگرچه برای تنظیم آنها نیز به کارهای زیادی نیاز است، اما این یعنی معامله‌گران حتی اگر شرایط بازار به وضعیتی فراتر از پارامترهای اولیه برسد، می‌توانند به ربات‌های خود باور داشته باشند.

استراتژی‌های محبوب ماشین لرنینگ

یک نوع محبوب از استراتژی ماشین لرنینگ تحت عنوان نیو بایس (naïve Bayes) شناخته می‌شود. در این تکنیک، الگوریتم یادگیری، معاملاتی را بر اساس آمار و احتمالات گذشته انجام می‌دهد. برای مثال، داده‌های تاریخی بازار نشان می‌دهد که بیت‌ کوین بعد از سه روز متوالی قرمز بودن، تا 70% رشد می‌کند. یک الگوریتم نیو بایس می‌بیند که در سه روز گذشته قیمت فقط پایین بوده و به شکل خودکار روی احتمال افزایش قیمت امروز، سفارش معامله می‌دهد. این سیستم‌ها به خوبی قابل اختصاصی‌شدن هستند؛ و این دیگر بر عهده معامله‌گر است که پارامترهای خودش را برای چیزهایی مثل ریسک و ضریب پاداش تعیین کند. اما همین که به یک سود خوشحال‌کننده برسید، دیگر می‌توانید با حداقل دخالت اجازه بدهید الگوریتم کار خودش را بکند.

یکی دیگر از منافع ماشین لرنینگ، قابلیت ماشین‌ها در خواندن و تحلیل گزارش‌های خبری است.

بدیهی است که آنها همان‌ قدر می‌توانند دقیق باشند که منطقی که بر اساس آن کار می‌کنند دقیق باشد؛ اما باز هم هنگامی که به درستی به کار برده شوند، مزایای زیادی نسبت به معامله‌گران دیگر دارند.

بهتر است توجه داشته باشید که این مزیت، برتری یک شاخه جدید در معاملات خودکار است. برای همین ربات‌هایی که برای این نحوه از کار طراحی شده باشند، سخت‌تر پیدا شده، قیمت بیشتری برای دسترسی دارند و اینکه ممکن است پیش‌بینی ضعیف‌تری از تکنیک‌هایی که بیشتر آزموده و امتحان شده‌اند داشته باشند.

تعقیب سفارش چیست؟

تعقیب سفارش (Order chasing) شامل عمل مشاهده بازار برای یافتن بعضی سفارش‌های خاص و خیلی بزرگ، و تلاش برای حرکت در جهت آنها با این فرض است که این شرایط به تغییر قیمت بیشتر منجر می‌شود. معمولاً قادر به پیش‌بینی بودن یک سفارش بزرگ از طرف یک بازیگر عمده در بازار، نیاز به انواعی از اطلاعات داخلی دارد؛ و معامله کردن با چنین دانشی، عموماً غیرقانونی است. اما به هر حال بعضی از معامله‌گران پرتکرار، راه‌های قانونی را برای بیرون کشیدن این اطلاعات از فاروم‌های معاملاتی که تحت عنوان «استخرهای تاریک» شناخته می‌شوند، پیدا کرده‌اند. این دسته از فاروم‌های معاملاتی مجبور نیستند داده‌های سفارش خود را مانند یک صرافی به شکل همزمان وارد کنند؛ بنابراین تغییرات آنها تأثیری با وقفه روی بازار می‌گذارد. با جمع کردن و به‌کارگیری این داده‌ها به صورتی سریع‌تر از معامله‌گر متوسط، کاربرانی که از این تکنیک‌ها استفاده می‌کنند مزیت‌هایی جدی بر دیگران دارند.

سخن پایانی

چندین وبسایت وجود دارد که مجموعه‌ای از الگوریتم‌های معاملاتی را ارائه می‌دهند. بعداً می‌توانید آنها را به صرافی ارز دیجیتال مورد نظر خود متصل کنید. خدماتی وجود دارند که می‌توانند به سرعت الگوریتم معاملاتی شما را تنظیم کنند. سایت‌هایی مثل تریدسانتا (TradeSanta)، بیتس‌گپ (Bitsgap) و کریپتوهاپر (Cryptohopper) همه چندین نوع حساب ارائه می‌دهند که از رایگان تا حساب‌های گران‌ قیمت را در بر می‌گیرند؛ این قیمت‌ها بر اساس ابزارهای در دسترس آنها تعیین می‌شود. برای تازه‌کارها، در مجموع یک حساب رایگان، مجموعه‌ای از گزینه‌ها را برای شروع ارائه می‌دهد. اما اگر قصد دارید که در این زمینه یک حرفه‌ای شوید، حساب‌های پولی خیلی برای شما مفید هستند.