آموزش اندیکاتور استوکاستیک Stochastic و نحوه استفاده از آن در ترید

مقدمه

وقتی توپی به هوا پرتاپ می‌شود، پیش از آنکه به اوج برسد و توقف کند، سرعت حرکتش کم می‌شود؛ سپس برای سقوط آزاد مهیا می‌گردد. حرکت قیمت در بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای دیجیتال نیز این گونه است. اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic Oscillator) مومنتوم، قیمت را اندازه‌گیری می‌کند. در این مقاله قصد داریم شما را با اندیکاتور استوکاستیک آشنا کنیم.

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۶۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic Oscillator) چیست؟

نوسانگر استوکاستیک (Stochastic Oscillator)، اندیکاتوری مومنتوم (تکانه‌ای) است که قیمت پایانی (Close Price) یک سهم یا رمزارز به خصوص را با دامنه قیمتی آن سهم طی یک دوره زمانی مقایسه می‌کند. حساسیتِ اوسیلاتور استوکاستیک نسبت به حرکات بازار را می‌توان از طریق تعدیل دوره زمانی یا محاسبه میانگین متحرک کاهش داد. این اندیکاتور با استفاده از مقادیر 0 تا 100 جهت نشان دادن وضعیت اشباع خرید (Overbought) و اشباع فروش (Oversold) سیگنال‌های معاملاتی صادر می‌کند.

نحوه محاسبه اندیکاتور استوکاستیک

C آخرین قیمت پایانی.

L14 کمترین قیمت معامله شده در 14 روز اخیر است.

H14 بیشترین قیمت معامله شده در 14 روز اخیر است.

K% مقدار فعلی اندیکاتور استوکاستیک است.

نکته: گاهی K% با عنوان اندیکاتور استوکاستیک سریع شناخته می‌شود. اندیکاتور استوکاستیک آهسته نیز که با D% نمایش داده می‌شود، با گرفتن میانگین متحرک سه دوره‌ای از K% به دست می‌آید.

نظریه عمومی‌ای که مبنای این اندیکاتور است بیان می‌کند که در بازاری با روند صعودی، قیمت‌ها در محدوه‌ای نزدیک به سقف بسته می‌شود و متقابلاً در بازاری با روند نزولی، قیمت‌ها در حوالی کف بسته می‌شود. سیگنال‌ معاملاتی هنگامی صادر می‌شود که K% میانگین متحرک سه دوره‌ای ( یا همان D%) را قطع کند.

تفاوت میان اوسیلاتور استوکاستیک آهسته و سریع در این است که K% آهسته یک دوره کند شدن دارد و در آن هموار‌سازی داخلی K% را کنترل می‌کند. تنظیم میانگین متحرک بر 1 دوره معادل همان اندیکاتور استوکاستیک سریع K% است.

مفهوم اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic Oscillator)

اندیکاتور استوکاستیک دامنه نوسان محدودی دارد؛ همواره در بازه 0 تا 100 در نوسان است و وضعیت اشباع خرید و فروش را از این طریق مشخص می‌کند. به صورت سنتی مقادیر بالای 80 به عنوان محدوده اشباع خرید و مقادیر زیر 20 نیز به عنوان منطقه اشباع فروش در نظر گرفته می‌شود.

با این حال، این دو وضعیت همیشه نشان‌دهنده حرکت بازگشتی روند نیستند؛ ممکن است یک روند بسیار قوی وضعیت اشباع خرید یا فروش خود را برای مدتی طولانی حفظ کند. در عوض تریدرها باید به دنبال تغییرات اندیکاتور استوکاستیک باشند که بیانگر تغییر روند است.

نمودار اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic Oscillator) عموماً از دو خط تشکیل می‌شود: یکی نمایانگر مقدار واقعی نوسانگر و دیگری نشان‌دهنده میانگین متحرک ساده سه روزه است. از آنجایی که فرض می‌شود قیمت تابع مومنتوم (سرعت و شتاب تغییر قیمت) است، لذا تقاطع این دو خط به عنوان سیگنالی مبنی بر بازگشت روند تلقی می‌شود؛ زیرا این امر بیانگر تغییری بزرگ در مومنتوم روزانه است.

واگرایی میان نوسانگر استوکاستیک و روند قیمت نیز سیگنال بازگشتی مهمی تلقی می‌شود. به عنوان مثال هنگامی که روندی نزولی به پایین‌ترین حدی می‌رسد که تا به حال تجربه کرده‌ است اما نوسانگر استوکاستیک مقدار بالاتری را نشان می‌دهد، یعنی روند نزولی دچار فرسودگی شده و روندی صعودی در حال برآمدن است.

نوسانگر استوکاستیک اواخر دهه 1950 به دست جورج لین ساخته شد. این اندیکاتور موقعیت قیمت پایانی یک سهم را نسبت به قیمت سقف و کف آن سهم طی یک دوره مشخص (معمولاً 14 روز) نشان می‌دهد.

لین همچنین در این مصاحبه‌ها قاعده‌ای را بیان کرد مبنی بر اینکه مومنتوم یا سرعت تغییر قیمت یک سهم پیش از خود قیمت تغییر می‌کند. بدین سان، اندیکاتور استوکاستیک هنگام نمایش واگرایی برای پیش‌بینی حرکت بازگشتی روند به کار می‌رود. این سیگنال اولین و مهم‌ترین سیگنالی است که لین شناسایی کرد.

مثالی از اندیکاتور استوکاستیک

اوسیلاتور استوکاستیک در اکثر ابزارهای رسم نمودار قرار دارد و طرز کار با آن در عمل ساده است. دوره زمانی استاندارد این اندیکاتور 14 روز است و می‌توان این دوره زمانی را بر حسب نیاز تنظیم کرد. نوسانگر استوکاستیک با کسر کمترین قیمت دوره زمانی از قیمت پایانی کنونی و تقسیم آن به دامنه قیمت کل (یعنی تفاضل میان بیشترین قیمت و کمترین قیمت در دوره‌ای مشخص) و ضرب کسر حاصل در 100 محاسبه می‌شود. به عنوان مثال اگر بیشترین قیمت در 14 روز اخیر 150 دلار، کمترین قیمت در این دوره 125 دلار و قیمت پایانی فعلی نیز 145 باشد، آنگاه مقدار نوسانگر تصادفی دوره جاری بدین صورت محاسبه می‌شود:

(145-125) / (150 – 125) * 100 = 80

اندیکاتور نوسانگر استوکاستیک با مقایسه قیمت جاری با دامنه قیمتی طی دوره زمانی نشان می‌دهد که قیمت در حوالی قیمت‌های سقف و کف اخیر خود بسته می‌شود. مقدار 80 اندیکاتور نشان می‌دهد که ارز دیجیتال ما در شُرُف وضعیت اشباع خرید قرار گرفته است.

تفاوت شاخص قدرت نسبی (RSI) با اندیکاتور استوکاستیک

شاخص قدرت نسبی (RSI) و اوسیلاتور استوکاستیک هر دو از نوسانگرهای مومنتوم هستند که در تحلیل تکنیکال فراوان به کار می‌روند. علی‌رغم اینکه هر دو اندیکاتور اغلب با هم استفاده می‌شوند اما تفاوت‌های بنیادینی در روش و نظریه با یکدیگر دارند.

اندیکاتور RSI با اندازه‌گیری سرعت حرکت قیمت، سطوح اشباع خرید و فروش را مشخص می‌کند. به عبارت دیگر این شاخص برای اندازه‌گیری سرعت حرکت قیمت طراحی شده است، در حالی که نوسانگر تصادفی در معاملات مربوط به بازارهای رنج و یکنواخت عملکرد بهتری دارد.

به صورت کلی می‌توان گفت که شاخص RSI در بازارهای رونددار مفیدتر است و اندیکاتور استوکاستیک نیز بیشتر در  بازارهای کم‌دامنه و متلاطم به کار می‌رود.

محدودیت‌های استفاده از نوسانگر استوکاستیک

اولین محدودیت این نوسانگر به ایجاد سیگنال‌های اشتباه و نامعتبر مربوط است. هنگامی که این اندیکاتور سیگنال معاملاتی صادر می‌کند اما حرکت قیمت با سیگنال همراستا نیست، سیگنال اشتباه صادر شده است. سیگنال اشتباه زمانی بیشتر تکرار می‌شود که وضعیت بازار متلاطم باشد. یکی از راه‌حل‌های این مشکل استفاده از فیلتر برای تعیین روند قیمت است. به این صورت که سیگنال صرفاً زمانی منظور شود که همراستا با روند قیمت باشد.

سخن پایانی

اندیکاتور استوکاستیک یا نوسانگر تصادفی یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال است که برای تشخیص نواحی اشباع خرید و فروش و همچنین صدور سیگنال‌های معاملاتی به کار می‌رود. این اندیکاتور در دهه 50 میلادی به دست فردی به نام لین ساخته شد. کار آن این است که قیمت پایانی یک سهم (یا رمزارز) را نسبت به دامنه قیمت آن سهم طی بازه زمانی مشخص مقایسه کند. این نوسانگر بر مبنای نظریه‌ای استوار است که بیان می‌کند در بازاری با روند صعودی، قیمت‌ها در محدوه‌ای نزدیک به سقف بسته می‌شود و متقابلاً در بازاری نزولی، قیمت‌ها در حوالی کف بسته می‌شود. این اندیکاتور مقادیر 0 تا 100 به خود می‌‌گیرد که زیر 20 نشان‌دهنده وضعیت اشباع فروش و بالای 80 هم بیانگر اشباع خرید است. بروز واگرایی میان خط اندیکاتور و روند قیمت می‌تواند به سیگنال بازگشت روند تعبیر شود. بهتر است از این اندیکاتور در بازارهای رنج و کم‌دامنه استفاده کرد.