بلاک چین در بانکداری – روشی نوین در عصر فناوری‌های دیحیتال

مقدمه

شاید یک دهه پیش هیچ‌کس فکر نمی‌کرد پیشرفت رمزارزها بر دنیای بانکداری چنین تاثیر عمیقی بگذارد و به کارگیری فناوری بلاک چین در بانکداری ، یا به عبارتی بانکداری غیرمتمرکز تحول عظیمی در دنیای فناوری‌های مالی به وجود آورد. شما چقدر با این موضوع آشنا هستید؟ در این مطلب با ما همراه باشید تا مروری بر چارچوب این مفهوم داشته باشیم.

بانکداری غیرمتمرکز چیست؟

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۶۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

به کارگیری فناوری بلاک چین در بانکداری یا بانکداری غیرمتمرکز اصطلاحی است که در پی رونق رمزارزها ایجاد شده است. دلیل این امر این است که رمزارزها اولین دارایی‌های هوشمندی هستند که می‌توانند چنین ابزاری را ایجاد کنند و به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان از بانکداری غیرمتمرکز به عنوان بانکداری کریپتو یاد می‌کنند.

کریپتوبانک‌ها، پلتفرم‌های غیرمتمرکزی هستند که آن دسته از خدمات معمولی (در درجۀ اول خدمات وام‌دهی و پرداخت) را عرضه می‌کنند که بانک‌های متمرکز نیز آنها را ارائه می‌دهند ولی در اصل، تمام واسطه‌هایی را که یک بانک متمرکز از آنها استفاده می‌کند، حذف می‌کنند. افرادی که در یک بانک برای تایید وام و صحت ساختارهای مالی مورد نیاز هستند، در اکوسیستم بانکداری کریپتو جای خود را به قراردادهای هوشمند و خدمات همتا به همتا (P2P)، می‌­دهند.

در حال حاضر، اکثر این شبکه‌ها به صورت آنلاین هستند و همۀ مشکلات آن‌ها نیز به صورت آنلاین حل می‌شوند. بانک به صورت یک واسط کامپیوتری، بر روی دسکتاپ یا تلفن همراه شکل می‌گیرد و ارزهایی که در معاملات به کار می‌روند عمدتاً رمزارزها می‌باشند.

تفاوت بانک‌های غیرمتمرکز با صرافی‌های غیرمتمرکز چیست؟

صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEXها، به مبادلۀ پایاپای ارزها می‌پردازند، در حالی که بانکداری غیرمتمرکز اعتبار و اعتماد را جابجا می‌کند. صرافی غیرمتمرکز که یک مفهوم جدید به شمار می‌آید از معاملات P2P بین دو کاربر استفاده می‌کند که به دنبال به دست آوردن ارز یکدیگر هستند. به عنوان مثال، اگر آلیس بخواهد شش واحد رمزارز اتر را به ازای پنج واحد رمزارز بیت‌کوین بفروشد و باب بخواهد پنج بیت‌کوین را به ازای شش اتر بفروشد، صرافی غیرمتمرکز این معاملات را بدون استفاده از هیچ واسطه‌ای برای آنها انجام خواهد داد. بانکداری کریپتو با همین روش از معاملۀ P2P غیرمتمرکز برای وام‌دهی استفاده می‌کند. هرچند که فرآیند وام‌دهی در اینجا خیلی پیچیده‌تر به نظر می‌­رسد ولی هدف این است که این فرآیند تا جایی که ممکن است اتوماتیک انجام شود و در نتیجه معاملات مانند صرافی­های DEX سریع‌تر انجام شوند.

بانک‌های کریپتو از چه نوع فناوری‌هایی استفاده می‌کنند؟

در بانکداری کریپتو، از اتصال P2P، بلاکچین، رمزارزها، یادگیری ماشینی، کلان داده‌ها و قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود.

P2P: در این روش، کارورزان، کاربران خصوصی هستند نه موسسات بانکی. بانک کریپتو وام گیرنده‌ای که در شرایط اعتبارنامه‌های صحیح صدق می‌کند را به یک وام دهنده متصل می‌کند. P2P بسیاری از فرآیندهای اداری را حذف کرده است.

بلاکچین: تمام معاملات در یک بلاکچین ثبت می‌شوند. بلاکچین یک لجر یا دفتر کل شفاف و تغییرناپذیر است که داده‌های مربوط به کاربران و همچنین الگوریتم‌های هوش مصنوعی را در اختیار ما قرار می‌دهد تا وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان مناسب را پیدا کنیم.

یادگیری ماشینی و کلان داده‌ها: این فناوری‌ها به اتوماتیک‌سازی فرآیند وام‌دهی و حذف بوروکراسی کمک می‌کنند. هوش مصنوعی می‌تواند در تمام ساعات هفته کار کند و وام‌دهندگان مناسب را به وام‌گیرندگان مناسب وصل کند.

رمزارزها: هر چند که در بانکداری غیرمتمرکز می‌توان از ارز فیات استفاده کرد ولی رمزارزها می‌توانند خیلی سریع‌تر عمل کنند و آینده بانکداری غیرمتمرکز را در دست بگیرند. این ارزهای غیرمتمرکز با زبان بلاکچین صحبت می‌کنند و معاملات دارایی‌ها را به شکل دقیقی ردیابی می‌کنند.

قرارداد هوشمند: قراردادهای هوشمند به دلایل مختلفی در بانکداری کریپتو به کار گرفته می‌شوند، مثلاً در تبدیل ارزها یا عقد قرارداد بین دو طرف و اتوماتیک‌سازی نقل و انتقال وجوه بین وام‌گیرنده و وام‌دهنده.

آیا بانکهای کریپتو ارز مستقل خود را دارند؟

بله. رمزارزهای بومی و مستقل به جهانی شدن یک بانک کمک می‌کنند. به عنوان مثال، دیتاریوس (Datarius) اولین بانک کریپتوی اجتماعی P2P، از توکن مخصوص به خود موسوم به DTRC، برای انجام تمام معاملات استفاده می‌کند. این ویژگی به ساخت یک استاندارد برای یک سیستم پرداختی جهانی حین فرآیند وام‌دهی P2P کمک می‌کند. توکن‌ها به راحتی قابل انتقال به سایر رمزارزها و همچنین ارز فیات هستند. رمزارز بومی با زبان بلاکچین اختصاصی صحبت می‌کند و مشوقی برای ارزش قائل شدن برای ارز مورد نظر می‌باشد. رمزارز بومی به توکن یک نوع سودمندی ملموس می­‌دهد که جزء لاینفک پازل بانکداری غیرمتمرکز می‌باشد.

آیا یادگیری ماشینی می‌تواند وام‌گیرنده مناسب را پیدا کند؟

هرچندکه این فرآیند اتوماتیک است ولی توابع تبدیلی فراوانی وجود دارند که به وام‌دهنده و وام‌گیرنده اجازه می‌دهند تا مشخص کنند با چه کسی قصد همکاری دارند. در مدل شرکتی، وام گیرندگان در سه لیست مختلف قرار می‌گیرند: از وام گیرنده با حداقل تایید گرفته تا وام گیرندگانی که وضعیت آن‌ها از طریق مدیریت ریسک بررسی شده است. آن‌هایی که از اعتبار بیشتری برخوردار هستند، می‌توانند درخواست نرخ‌های پایین‌تر بهره را بدهند. البته این تصمیمات در واقع به وام دهنده بستگی دارند که همین امر P2P را شگفت‌انگیز کرده است چون استفاده از بلاک چین در بانکداری ، شاهد نرخ‌‌های بهرۀ جدیدی خواهد بود که به تعامل افراد بستگی دارد.

وام‌دهی اجتماعی چیست؟

وام‌دهی اجتماعی به ویژگی‌های زیادی از وام گیرنده توجه می‌کند تا امتیاز او را تعیین کند. بانک‌های کریپتو به کمک فناوری‌های کلان داده‌ها و هوش مصنوعی می‌توانند با توجه به امتیاز اعتباری یک وام گیرنده، سطح اعتماد آنها را تعیین کنند. این لیست‌ها می‌توانند شامل حد اعتماد، مدیریت اعتماد و رتبه‌بندی کاربران باشند تا هوش مصنوعی تصمیم بگیرد که آیا کارورز مورد نظر صلاحیت وام‌گیری از یک وام دهندۀ خاص را دارد یا خیر. این مسئله یکی از مزایای شگفت‌‎انگیز بانکداری غیرمتمرکز است.

به عنوان مثال، گزینۀ Trust Limit (حد اعتماد) این امکان را برای هر کاربری فراهم می‌کند تا برحسب شرایط شما مثلاً رتبه‌بندی‌ها، گروه‌های کاربری و غیره، مبلغی را از کیف پول شما به صورت اتوماتیک برداشت کند. همچنین امکان وامد‌هی خودکار با مبالغ کوچک نیز فراهم شده است. در این صورت، برخی کارت‌های اعتباری نیز وجود خواهند داشت و زمانی که موجودی کافی ندارید، می‌توانید مقداری پول به طور اتوماتیک از Trust Limit (حد اعتماد) خود برداشت کنید. این یکی از گزینه‌های اصلی اجتماعی‌سازی است و شما می‌توانید به هر کاربری در سیستم اعتماد کنید.

یادگیری ماشینی با چه روش دیگری به بانکداری غیرمتمرکز کمک می‌کند؟

هوش مصنوعی با روش‌های مختلفی به سیستم بانکداری غیرمتمرکز از جمله مبارزه با تقلب، پیش­بینی، امتیازبندی و محاسبات کمک می‌کند.

مبارزه با تقلب: پیگیری معاملات مشکوک و رتبه‌بندی‌های ساختگی، یکی از روش‌هایی است که هوش مصنوعی در آن به کمک این شکل از بانکداری آمده است. این کار با در اختیار داشتن سیستم‌های اتوماتیک شناسایی کاربران غیرقابل اعتماد با سودآوری بالا انجام می‌شود. این همان چیزی است که به پلتفرم داریتوس اجازه می‌دهد تا جنبۀ اجتماعی سیستم رتبه‌بندی خود را ایجاد کند. هوش مصنوعی به حذف متقلب‌ها کمک می‌کند و فرصتی برای قضاوت شدن کاربران بر اساس امتیازاتی به غیر از اعتبارشان نیز فراهم می‌کند.

پیش­بینی: این گزینه در بانکداری غیرمتمرکز به وام دهندگان کمک می‌کند تا متوجۀ ریسکی شوند که حاصل وام دهی به وام‌گیرندگان است. پیش­بینی هوش مصنوعی می‌تواند این مورد را نیز پیش­بینی کند که پرداختی‌ها بر اساس داده‌های وام گیرنده احتمالاً چه موقع انجام خواهد شد.

امتیازبندی: این مورد مستلزم ارزیابی ریسک حین اعطای وام است. این مورد به کمک انواع مختلفی از کلان داده‌های وام گیرنده انجام خواهد شد.

آیا بانک‌های غیرمتمرکز مزایایی بیشتری نسبت به بانک‌های متمرکز دارند؟

مزیت استفاده از یک رمزارز جهانی، اتوماسیون مبتنی بر هوش مصنوعی و دسترسی آسان از طریق تلفن همراه به این معنا است که کاربران می‌توانند از سرتاسر جهان به این سیستم دسترسی داشته باشند. استفاده از بلاک چین در بانکداری یک بازار بزرگ برای خردوام‌ها ساخته است که سرویسی است که پیش کسب و کارهای استارت‌آپی در مناطق در حال توسعه محبوب است و علت این محبوبیت این است که وام‌های کوچکی را به افرادی که اعتبار آن‌ها صفر است ولی در جامعه به عنوان یک فرد قابل اعتماد شناخته شده‌اند، اعطا می‌کند.

بانک‌های کریپتو یک بازار وام‌دهی بزرگ در سرتاسر جهان ایجاد خواهند کرد که بانکداری سنتی هرگز نمی‌تواند به آن دست یابد. بانک‌های متمرکز محدود به مکان‌های ساختمانی، بوروکراسی و تعداد زیادی از افرادی هستند که باید به آن‌ها پول پرداخت کنند. بانک‌های غیرمتمرکز فاقد این رشته‌های بهم متصل هستند و مقیاس آن‌ها به راحتی در سطح جهانی افزایش خواهد یافت.

سخن پایانی

در جهان امروز، 5/2 میلیارد نفر به بانک دسترسی ندارند و این در حالیست که فقط یک میلیارد نفر به تلفن همراه دسترسی ندارند. بانکداری غیرمتمرکز از یک ساختار موبایلی برخوردار است که به افرادی که فاقد دسترسی هستند کمک می‌کند تا حداقل این شانس را داشته باشند که از بانک غیرمتمرکز استفاده کنند. با استفاده از کیف‌های پول موبایلی ساده می‌توان رمزارزها را ذخیره کرد و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یا همان DAPPها می‌توانند به بسیاری از افراد، شانس دریافت وام و شروع یک کسب و کار بزرگ را اعطا کنند. این بانک‌ها می‌توانند به جایگاهی برسند که بانک‌های سنتی متمرکز هرگز نخواهند رسید.