توکن حاکمیتی چیست و چه کاربردی دارد؟

مقدمه

دارندگان ارزهای دیجیتال نگرانی بزرگی دارند. اگر مسئولین شرکت یا تیم طراح ارز دیجیتال در مدیریت اشتباه کنند، تصمیم نامناسب بگیرند یا بر اساس نفع شخصی خود تصمیم بگیرند، در این صورت تکلیف چیست و چه بلایی بر سر دارایی کاربران می‌آید؟ امکان مهمی در این میان وجود دارد که این مشکل را تا حدودی حل کرده است، یعنی توکن حاکمیتی. توکن حاکمیتی کاربران را در مدیریت پروژه دیفای شریک می‌کند. در این مقاله می‌کوشیم شما را با توکن‌ حاکمیتی آشنا سازیم و کاربردهای آن را توضیح دهیم.

توکن حاکمیتی چیست ؟

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۳۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

توکن های حاکمیتی (Governance Token) یا گاورننس توکن در سال جاری محبوبیت فوق‌العاده‌ای کسب کرده‌اند. گاورننس توکن ها علاوه بر اینکه بازدهی خوبی ایجاد کرده‌اند، به برگ برنده اکوسیستم اتریوم هم تبدیل شده‌اند. توکن‌های حاکمیتی چه نقشی ایفا می‌کنند؟ دارندگان توکن‌های حاکمیتی از قدرت تأثیر‌گذاری و جهت‌دهی پروژه دیفای (DeFi) برخوردار هستند. به توکن های حاکمیتی توکن مدیریتی نیز می‌گویند.

با اینکه راه زیادی پیش روی گاورننس توکن ها قرار دارد، اما می‌توان با قطعیت گفت که این نوع از توکن‌ها به صورت روزافزون در حال محبوب شدن هستند. علاوه بر این، کاربران پلتفرم‌های دیفای را ذی‌نفع می‌سازد. اما همچنان در این میان مسئله‌ای باقی می‌ماند. افراد بسیاری هستند که اهمیت این توکن‌ها را هنوز نمی‌دانند. انتظار داریم که با افزایش محبوبیت دیفای، دانش عمومی در مورد توکن‌های حاکمیتی نیز افزایش یابد.

دلیل استفاده از توکن حاکمیتی

تمامی فعالان حوزه ارزهای دیجیتال بر این باورند که امور مالی غیر متمرکز (دیفای) در این روزها همه‌گیر شده است. در عین حال، پروتکل‌های غیر متمرکز در حال پیشرفت هستند و فرآیند تصمیم‌گیری آن در حال بهبود است. در حاکمیت یا مدیریت زنجیره‌ای امری فوق‌العاده وجود دارد: بستری برای سهام‌داران و دارندگان توکن فرآهم آورده که بتوانند در مباحث مشارکت کنند و جهت مدیریت پروتکل رأی دهند.

می‌توانید توکن‌های حاکمیتی (Governance Tokens) را همچون سوخت بدانید که بر اساس فرآیند رأی‌گیری موجب ارتقا شبکه بلاکچین می‌شود. توکن‌های حاکمیتی یا مدیریتی برای اعلام موافقت یا مخالفت با تغییرات پیشنهادی به کار می‌روند. دارندگان توکن حاکمیتی می‌توانند در برابر هر تغییر جدید پروتکل رأی خود را اعلام کنند. سیستم معمولی توکن‌های حاکمیتی به این صورت است که هر توکن با یک رأی معادل است. یعنی هر چه تعداد توکن‌های حاکمیتی فردی بیشتر باشد، در این صورت قدرت بیشتری در مدیریت پروتکل خواهد داشت.

چگونه توکن‌های حاکمیتی کار خود را آغاز کردند؟

پیش از رونق ناشی از عرضه اولیه ها (ICO) حوالی سال‌های 2016 – 2017، توکن حاکمیتی مثل امروز محبوبیت نداشت. بسیاری از پروژه‌های پیشرفته دیفای حال حاضر که به خاطر توکن حاکمیتی خود محبوب شده‌اند، از سال 2016-2017 در حال کار بر این نوع از توکن هستند. بسیاری از پروتکل‌های محبوب دیفای مانند کامپاند (Compound) و Balancer از سال 2017 و 2018 تحت طراحی و ساخت قرار گرفته‌اند، اما در سال 2020 به همراه توکن حاکمیتی عرضه شدند. طی سال‌های 2016 تا 2017، میکر (MKR) محبوب‌ترین توکن حاکمیتی بود.

آیا توکن میکر (MKR) را می‌شناسید؟ یک توکن حاکمیتی (Governance Token) است که به پروژه سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) Maker تعلق دارد. همچنین می‌توان توکن MKR را توکنی چندمنظوره و منبعی برای تجدید سرمایه در اکوسیستم MakerDAO دانست. هنگام عرضه DAI حدود 10 میلیون توکن MKR موجود بود. DigixDAO نیز یکی پیشگامان عرضه توکن حاکمیتی محسوب می‌شود.

این شرکت مستقر در سنگاپور با فروش 1.7 میلیون توکن DGD، بیش از 5.5 میلیون دلار اتریوم به دست آورد. توکن DGD شرکت Digix در 30 مارس سال 2016 به فروش رفت. توکن DGD تحت استاندارد ERC-20 قرار دارد و در مدیریت شبکه Digix نقش دارد.

محبوبیت فعلی توکن‌های حاکمیتی

در چند ماه گذشته شاهد رشد فوق‌العاده‌ توکن‌های حاکمیتی و ییلد فارمینگ (Yield Farming) بوده‌ایم. گاورننس توکن‌ها و ییلد فارمینگ باعث شده‌اند که جهان ارزهای دیجیتال به اهمیت ساختارهای تشویقی در پروژه‌های دیفای پی ببرد.

تمایل به خرید توکن‌ COMP به حدی بود که در مدت زمان کوتاهی 400% رشد کرد و از 80 دلار به 300 دلار رسید. سیلی از سرمایه به پروتکل Compound سرازیر شد و تنها پس از گذشت یک هفته از عرضه آن، ارزش کل سرمایه ثابت شرکت به 1.7 میلیارد دلار رسید. چنین رشدی بسیار حیرت‌آور بود؛ زیرا ارزش سرمایه ثابت شرکت، درست یک هفته پیش از این ماجرا حدود 100 میلیون دلار بود.

دومین پروژه‌ای که از تب شدید ییلد فارمینگ و Governance Token بهره‌مند شد، بالانسر (Balancer) بود. نکته مهمی که درباره توکن‌های BAL وجود دارد این است که آنها نه ساخته می‌شوند و نه توزیع. از آنجایی که توکن BAL بر موج ییلد فارمینگ سوار شد، توانست رشد بالایی را تجربه کند. اواسط ماه ژوئیه هر توکن BAL در حدود 8 دلار قیمت داشت و در اواخر ماه اوت این قیمت به 34 دلار رسید.

دو دلیل موجه وجود دارد که محبوبیت ناگهانی توکن‌های حاکمیتی را توضیح می‌دهد. اول آنکه پروژه‌های دیفای که توکن‌های حاکمیتی را ارائه داده‌اند، ثابت کرده‌اند که مسیری مطمئن برای کسب بازدهی با رشد نمایی هستند. دلیل دوم آنکه پروژه‌های دیفای و توکن‌های حاکمیتی از طریق مکانیسم نرخ بهره و کارمزد، بازدهی پایداری ایجاد می‌کنند. به همین دلیل دارندگان توکن‌های حاکمیتی بر این باورند که شانس زیادی برای افزایش پذیرش پروژ‌ه‌های دیفای وجود دارد.

از این رو، می‌کوشند پیگیر آن دسته از پروژه‌های دیفای باشند که توکن مدیریتی عرضه می‌کنند. نتایج گذشته نمی‌تواند دروغ باشد، زیرا سرمایه‌گذارانی که برای اولین بار توکن مدیریتی را انتخاب کردند، نرخ بازدهی بسیار زیادی در آن یافته بودند.

بدون مدیریت کاربران بر دیفای، تمرکززدایی هرگز محقق نمی‌شد. از این رو توکن‌های حاکمیتی گامی بزرگ در راه تحقق کامل تمرکززدایی محسوب می‌شوند.

چند نمونه از بهترین توکن‌های حاکمیتی در بازار ارزهای دیجیتال

توکن حاکمیتی COMP

این توکن پیشگام توکن‌های حاکمیتی است و پروتکل مالی Compound (کامپاند) محسوب می‌شود. با استفاده از این توکن، امکان رأی‌گیری در فرآیند ایجاد تغییرات توسط کاربران فراهم شده است.

توکن حاکمیتی LEND

LEND توکن حاکمیتی پروتکل آوه (Aave) است. Aave در زمینه وام‌دهی و وام‌گیری غیر متمرکز فعالیت می‌کند. برای آنکه کاربران در تصمیمات Aave حق رأی داشته باشند، باید توکن LEND را استیک کنند و کارمزد دریافت نمایند.

توکن حاکمیتی BAL

BAL توکن حاکمیتی Balancer است و داشتن آن باعث می‌شود کاربران در مدیریت شرکت سهیم باشند. این پروژه، کمپین استخراج نقدینگی با ویژ‌گی‌های خاصی ارائه می‌دهد که در آن کاربران در ازای استخراج، توکن BAL دریافت می‌کنند.

توکن حاکمیتی SNX

SNX توکن اختصاصی پلتفرم Synthetix است و در حوزه دارایی‌های مصنوعی فعالیت می‌کند و از توانایی ردیابی دارایی‌های واقعی نیز برخوردار است. SNX یک توکن کاملاً حاکمیتی نیست اما در این مسیر پیش می‌رود.

توکن حاکمیتی MKR

MKR توکن حاکمیتی استیبل کوین Maker است که در زمینه وام‌دهی فعالیت می‌کند. این توکن در پروژه دیفای Maker عملکرد فوق‌العاده‌ای داشت و می‌توان از آن به عنوان یکی از موفق‌ترین نمونه‌های توکن حاکمیتی یاد کرد.

سخن پایانی

دیفای (DeFi) یا امور مالی غیر‌ متمرکز، در حال پیشرفت است. در این میان، سازوکاری اندیشیده شده که بتوان کاربران را در مدیریت دیفای مشارکت داد. در واقع توکن ‌های حاکمیتی یا توکن های مدیریتی با مشارکت دادن کاربران در رأی‌گیری و مباحث، آنها را در فرآیند مدیریت، تصمیم‌گیری و اعمال تغییرات سهیم می‌کنند. هر توکن معادل یک رأی است و افزایش آن قدرت تأثیر‌گذاری کاربر را افزایش می‌دهد.

توکن‌های حاکمیتی از سال‌های قبل وجود داشتند اما رواج و محبوبیت امروزین را نداشتند. علاوه بر امکان سهیم شدن در مدیریت پروژه دیفای، این توکن‌ها باعث تجدید نظر در ساختار مالی و همچنین جذب سرمایه برای شرکت می‌شوند. در واقع این توکن‌ها با ایجاد انگیزه و تشویق کاربران باعث بهتر پیش رفتن پروژه دیفای می‌شوند. افزایش محبوبیت توکن‌های حاکمیتی را می‌توان به دو مطلب نسبت داد: 1- پروژه‌های دیفای بازدهی بالایی دارند 2- ایجاد بازدهی توکن‌های حاکمیتی و پروژه‌های دیفای از طریق مکانیسم نرخ‌بهره و کارمزد. از میان نمونه‌های موفق توکن‌ حاکمیتی می‌توان به مواردی از قبیل: LEND، COMP، MKR اشاره کرد.