اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل | آشنایی با این روش جدید اشتراک فایل‌ها

مقدمه

در دنیای اینترنت، روزانه میلیاردها فایل در سراسر دنیا به اشتراک گذاشته می‌شود و با پیدایش شبکه‌های کامپیوتری و گسترش آنها، روش‌های زیادی برای انتقال فایل در شبکه ابداع شده ‌است. اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل (decentralized file sharing) نیز یکی از این روش‌ها است که به ما کمک می‌کند تا بتوانیم فایل‌های مختلف را در پلتفرم‌های گوناگون به اشتراک بگذاریم. در این مطلب شما را با این روش نوین انتقال فایل آشنا می‌کنیم تا بدانید که این سیستم چگونه کار می‌کند و چه مزایایی را برای ما به همراه دارد.

اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل چیست؟

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارزپلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، بیش از ۳۰۰ ارز دیجیتال رو بخری!

شروع

با پیشرفت عصر دیجیتال، اینترنت به یک شبکه و مجموعه‌ای از داده‌ها و فایل‌ها تبدیل شده است که با استفاده از پروتکل انتقال متن طولانی یا HTTP ارتباط برقرار می‌کنند. پروتکل HTTP با گذشت زمان و افزایش یافتن ترافیک اینترنت، فشار زیادی را متحمل شده است و در حال نابودی زیر این بار است.

برای مثال وقتی یک صفحه اینترنت را بارگذاری می‌کنیم، HTTP برا بازیابی محتوا از سرور متمرکز استفاده می‌کند. اگر حجم داده این فایل زیاد باشد، ممکن است پهنای باند زیادی را به خود اختصاص دهد. با فشار و از دسترس خارج شدن سرور ممکن است که اطلاعاتی از دست برود، مثلاً تصویر یا فایل گرافیکی دیگر نمایش داده نشود. به دلیل اعتماد HTTP به سرورهای مرکزی، این پروتکل، سانسور را نیز آسان می‌کند. اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل به عنوان راهی برای حل برخی از مشکلات در این زمینه استفاده می‌شود.

تورنت (Torrent) شناخته‌ترین راه‌حل برای اغلب افراد در این زمینه است. تورنت به عنوان راهی برای غلبه بر چالش‌های HTTP استفاده می‌شود و از طریق آن فایل‌های حجیم مثل عکس و صدا در اینترنت انتقال پیدا می‌کنند.

با این حال برخی از نسخه‌های قدیمی‌تر پروتکل‌های انتقال فایل، محدودیت‌هایی را برای ما ایجاد می‌کنند. گره‌ها یا نودها (Nodes) معمولاً از طریق یک سری سرور داوطلب، اجرا و مدیریت می‌شوند. برخی از گره‌ها به صورت دلخواه سرویس‌دهی خود را متوقف می‌کنند؛ به همین خاطر هیچ تضمینی بابت وجود افراد کافی برای میزبانی از فایل‌های مختلف روی شبکه وب وجود ندارد.

استفاده از بلاکچین برای تقویت شبکه‌ها

فناوری بلاکچین باعث ایجاد شبکه‌های قدرتمند برای اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل می‌شود که شرکت‌کنندگان در شبکه را برای ادامه همکاری تشویق می‌کند. این سیستم با دادن پاداش‌های مبتنی بر رمزارز تضمین می‌کند که همیشه گره‌های کافی برای ارائه خدمات در شبکه وجود داشته باشند.

اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل چگونه کار می‌کند؟

استفاده از سرورهای متمرکز برای رساندن فایل‌ها و داده، به عنوان مدل Client-Server یا سرویس‌دهنده-مشتری شناخته می‌شود. برای مثال، یک مشتری درخواست خود را با یک کد URL اعلام می‌کند و سرویس‌دهنده با استفاده از پروتکل HTTP آن را تحویل می‌گیرد.

اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل از مدل‌ متفاوتی استفاده می‌کند که به مدل‌ همتا به همتا یا نظیر به نظیر (P2P) معروف است. در این مدل، URL به یک آدرس IP اشاره می‌کند که نشان می‌دهد داده‌‌های یک وبسایت در چه مکانی ذخیره می‌شود. با استفاده از اشتراک گذاری همتا به همتا، فایل‌ها در یک مکان قرار نمی‌گیرند. در عوض، در کل شبکه گره‌های زیادی به صورت توزیع‌شده وجود دارند و به هر فایل یا قطعه‌ای در شبکه، هش رمزگزاری‌شدۀ منحصربه‌فردی تخصیص داده می‌شود. به همین خاطر تمامی فایل‌ها توسط این شبکه قابل ردیابی است. هنگامی که کاربر داده‌ای را درخواست می‌کند، شبکه گره‌هایی را پیدا می‌کند که با هش‌های منحصربه‌فرد آن فایل تطبیق داشته باشند.

اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل چه فوایدی دارد؟

استفاده از هش اختصاصی و آدرس‌های توزیع‌شده برای هر فایل و هر نوع اطلاعات، به این معنا است که محتوا تغییرناپذیر بوده و همیشه در دسترس است. عدم سرویس‌دهی یک گره اهمیتی ندارد؛ زیرا در چنین شرایطی گره‌های دیگر، محتوا را به مشتری تحویل خواهند داد. استفاده از این روش، پهنای باند بیشتری را در اختیار کاربران می‌گذارد؛ چون فایل‌های سنگین در کانال‌های زیادی تقسیم و توزیع می‌شوند.

بسیاری از دولت‌ها ممکن است که به سرویس‌دهنده‌های اینترنت ملی خود دستور دهند تا IP یک سایت خاص را مسدود کنند. در اشتراک گذاری غیرمتمرکز فایل، اگر فایل‌ها یا داده‌های ذخیر‌ه‌شده در کل شبکه رمزگزاری شده باشند، جلوگیری از دسترسی به آنها غیرممکن خواهد بود. با توجه به این مزایا و دیگر فواید، شبکه اشتراک فایل در بستر بلاکچین از پیشرفت اینترنت پشتیبانی می‌کند.

دو مثال از پروتکل‌های اشتراک گذاری غیرمتمرکز

دو ارائه‌دهنده خدمات اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل وجود دارند. پلتفرم بیت تورنت (BitTorrent) در سال 2001 به عنوان یک پروتکل اشتراک گذاری غیرمتمرکز همتا به همتا معرفی شد. این پلتفرم در جوالای 2018 توسط ترون (Tron) خریداری شد و تا آن زمان توانسته بود به 100 میلیون کاربر فعال در سراسر دنیا دست پیدا کند. سال گذشته این پلتفرم از راه‌اندازی سیستم BTFS بر اساس شبکه Tron خبر داد. راه‌اندازی BTFS دو نیاز مهم در ذخیره‌سازی غیرمتمرکز را برطرف می‌کند.

در مرحله اول، آن را به شبکه همتا به همتا معرفی می‌کند و به شرکت‌کنندگان به ازای مشارکت پاداش می‌دهد. در مرحله دوم، یک راه‌حل ذخیره‌سازی غیر متمرکز فایل‌ها را در برنامه‌های بلاکچین فراهم می‌کند. ذخیره‌سازی غیر متمرکز در بلاکچین، بسیار هزینه‌بر است. به همین علت، بسیاری از توسعه‌دهندگان از راه‌های پیش‌فرض متمرکز استفاده می‌کنند. BTFS اکنون در حال کار است و هدف آن این است که شکاف موجود برای ذخیره‌سازی غیرمتمرکز و قابل‌دسترس فایل را با هزینه کم پوشش دهد.

پروژه دیگری با نام «InterPlanetary File System» یا IPFS برای هدفی مشابه معرفی شده است. پروتکل IPFS در سال 2015 به عنوان پروتکل اشتراک فایل همتا به همتا معرفی شد. لایه بلاکچین این پلتفرم در حال ساخت است و انتظار می‌رود تابستان سال آینده راه‌اندازی شود.

سخن پایانی

هم‌اکنون مثال‌های زیادی از سراسر وب هستند که به شما اثبات می‌کنند که اشتراک گذاری غیر متمرکز فایل چه توانایی‌های نامحدودی دارد و به نوع غالب اشتراک‌گذاری فایل در آینده نزدیک تبدیل خواهد شد. این روش هم‌اکنون در سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مختلفی استفاده می‌شود.

به طور مثال در نسخه اندروید مرورگر Opera و سایت ویکی‌پدیا از پروتکل IPFS استفاده شده است. دولت ترکیه استفاده از ویکی‌پدیا را به استناد به اینکه تهدیدی برای امنیت ملی است، ممنوع اعلام کرد. هکتیویست‌ها نیز با استفاده از IPFS نسخه ترکی‌ ویکی‌پدیا را برای دور زدن ممنوعیت‌ها ارائه دادند. از IPFS برای معرفی قابلیت‌های وب 3 در نسخه اندروید اوپرا استفاده شده است. در شبک پخش ویدیوی DLive از پلتفرم BTFS برای پخش سریع و مقاومت در برابر سانسور استفاده می‌شود.