سرنوشت ارزهای دیجیتال در ایران چگونه خواهد شد؟

آیا ارزهای دیجیتال غیرقانونی خواهند شد؟ آیا تمام سرمایه خود در ارز دیجیتال را از دست دادم؟ آیا باید هر چه سریع‌تر ارزهای دیجیتال و موجودی کیف پول‌های خود را بفروشم؟ موجودی رمزارزی من به دست نهادهای قانون‌گذار ایرانی بلوکه خواهد شد؟ تکرار این سوالات در میان کاربران رمزارزها نشان می‌دهد که وضعیت معاملات ارزهای دیجیتال در ایران بسیار نگران کننده شده‌است.

طی چند روز اخیر چنین سؤالاتی توسط کاربرانی که به تازگی با بازار ارزهای دیجیتال آشنا شده‌اند و به نوعی در این حوزه تازه‌وارد هستند، مکرراً از افراد باتجربۀ‌ بازار پرسیده می‌شود.

در واکنش به صحبت‌ها و نظراتی که اخیراً از سوی ریاست بانک مرکزی مطرح شد و همچنین اقداماتی که در پی آن توسط برخی سایت‌های پرداخت‌یار صورت گرفت، نگرانی‌ها و دغدغه‌های زیادی در میان کاربران ایرانی و سرمایه‌گذارانی که از خدمات خرید و فروش رمزارزها در داخل کشور استفاده می‌کردند ایجاد شده است.

دو روز پیش رئیس کل بانک مرکزی ایران، عبدالناصر همتی، چنین اظهار کرد:

خرید و فروش ارزهای دیجیتال آزاد نخواهد شد.

صحبت‌های وی چندان شفاف نبود. به همین دلیل مشخص نیست که دقیقاً آزاد نشدن خرید و فروش رمزارزها به معنی ممنوعیت کلی خرید و فروش است یا اینکه به معنی عدم ارائه مجوز به صرافی‌ها و بدون قانون ماندن فضای کریپتوکارنسی‌ها است.

این در حالی است که وی در ادامه صحبت‌های خود اعلام کرد که چندین صرافی برای خرید و فروش رمزارزهای استخراج‌شده استخراج‌کنندگان در نظر گرفته شده و به کاربران معرفی خواهد شد.

همتی با این جمله دیدگاه منفی خود را نسبت به خرید و فروش بیت کوین و سایر رمزارزها در میان افراد عادی، اعلام کرد.

طی 48 ساعت اخیر و بعد از دست به دست شدن این اخبار در فضای مجازی، کاربران و سرمایه‌گذاران و دیگر افراد فعال در این حوزه، عکس‌العمل‌های مختلفی را از خود نشان داده‌اند. برخی معتقدند که فعالیت افراد در این حوزه به طور کامل ممنوع خواهد شد و در پی آن صرافی‌های ارز دیجیتال بسیاری تعطیل خواهند شد. برخی دیگر با توجه به حجم بالای معاملات کاربران ایرانی در این حوزه، معتقدند که چنین موضوعاتی تنها به ادامه یافتن فعالیت‌ افراد و سایت‌های صرافی به صورت مخفیانه و زیرزمینی ‌می‌انجامد.

دستور شاپرک و اقدامات شرکت‌های پرداخت‌یار

بعد از صحبت‌های عبدالناصر همتی و دیگر اخبار و صحبت‌های مشابه از سمت نهادهای قانون‌گذار در مورد حوزه ارزهای دیجیتال، شرکت شاپرک طی یک نامه و با استناد به برخی قوانین اجرایی، به پرداخت‌یارها دستور داد که خدمات‌رسانی را به پذیرندگان پشتیبانی‌شده‌ای که به ارائه کالا یا خدماتی مغایر با قوانین جمهوری اسلامی ایران و بانک مرکزی می‌پردازند، متوقف نمایند. همچنین شاپرک تأکید کرد که پرداخت‌یارها موظف به فعالیت در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران و رعایت دستورالعمل‌های بانک مرکزی هستند.

در این نامه که تصویر آن در ادامه آورده شده است، شاپرک با اشاره به خدمات خرید و فروش ارزهای دیجیتال، VPNها و سایت‌های قمار، این فعالیت‌ها را از مصادیق خدمات مغایر با قوانین جمهوری اسلامی ایران خواند و چنین تذکر داد که با متخلفین این امر به شدت برخورد خواهد شد.

به ‌رغم این موضوع، همچنان مشخص نیست که مقصود از قطع خدمات پرداخت‌یاری به معنای قطع کامل خدمات درگاهی و بانکی است یا این موضوع تنها خدمات جانبی همچون موارد مربوط به تسویه را در بر می‌گیرد.

این نامه با اشاره به بند ۱۲-۷ ماده ۷ با موضوع الزامات پرداخت‌یاری و به شرح زیر به شرکت‌های پرداخت‌یار ابلاغ شد:

وضعیت معاملات ارزهای دیجیتال در ایران چگونه خواهد شد؟

در روزهای اخیر با افزایش قیمت رمزارزها و بازدهی قابل توجه بازار کریپتو، کاربران بسیاری در سراسر جهان وارد بازار رمزارزها شدند یا سرمایه‌گذاری خود را در این زمینه افزایش دادند. از طرفی وجود تحریم‌های بین‌المللی و افزایش بی‌سابقه تحریم ها در ماه‌های اخیر سبب شده که بسیاری از شرکت ها و بازرگانان خصوصی و دولتی جهت مبادلات خارجی خود اقدام به استفاده از رمزارزها کنند. علاوه بر این، موارد بازدهی منفی در بازار سرمایه سبب شده که استقبال کاربران ایرانی نسبت به بازارهای بین‌المللی به شدت افزایش یابد. همه این موارد صرافی‌های آنلاین ایرانی را با تقاضای بسیار شدید کاربران مواجه کرده‌ است و برآوردها نشان می‌دهد در حدود یک میلیون نفر کاربر در صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی حساب ایجاد کرده‌اند.

اکنون مطرح شدن گفت‌و‌گوهای ضد و نقیض در خصوص وضعیت مبادلات رمزارزها در ایران سبب شده که کاربران ایرانی رمزارزها و صرافی‌های رمزارزی با سردرگمی مواجه شوند. بنابراین قانون‌گذاری در این حوزه موضوعی اجتناب‌ناپذیر است که با توجه به اینکه دست اندرکاران این امر، توان و دانش فنی کافی را در این حوزه ندارند، به شدت نگرانی‌ها را افزایش می‌دهد.