
لایه دوم اتریوم؛ راهکاری برای مقیاسپذیری و کاهش کارمزدها
اتریوم، بهعنوان یکی از مهمترین شبکههای بلاکچین، همواره با مشکلاتی مانند کارمزدهای بالا و تأخیر در انجام تراکنشها روبهرو بوده است. با افزایش تعداد کاربران و برنامههای غیرمتمرکز (dApps)، نیاز به راهکارهایی برای افزایش مقیاسپذیری احساس شد. در این میان، لایه دوم (Layer 2) بهعنوان یک راهکار نوآورانه برای حل این مشکلات معرفی شده است.
لایه دوم چیست؟
لایه دوم، مجموعهای از راهکارهای برونزنجیرهای است که روی شبکه اصلی (لایه اول) فعالیت میکند و هدف آن افزایش سرعت، کاهش هزینهها و بهینهسازی عملکرد شبکه است. این راهکارها بدون نیاز به تغییرات اساسی در لایه اول، تراکنشها را پردازش کرده و سپس نتایج نهایی را روی زنجیره اصلی ثبت میکنند.
رولآپها (Rollups)
رولآپها تراکنشها را خارج از زنجیره اصلی پردازش کرده و سپس دادههای فشردهشده را روی شبکه اتریوم ثبت میکنند. دو نوع اصلی رولآپها عبارتاند از:
Optimistic Rollups: این راهکار بهصورت پیشفرض تراکنشها را معتبر در نظر میگیرد و فقط در صورت اعتراض، صحت آنها بررسی میشود. مثال: Arbitrum، Optimism.
ZK-Rollups: این روش از اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs) برای تأیید صحت تراکنشها استفاده میکند. مثال: zkSync، StarkNet.
استیت چنلز (State Channels)
در این روش، کاربران میتوانند تعداد زیادی تراکنش را خارج از زنجیره انجام داده و تنها وضعیت نهایی را روی اتریوم ثبت کنند. این راهکار برای پرداختهای سریع و بازیهای بلاکچینی مفید است.
پلاسما (Plasma)
پلاسما، شبکههای جانبی ایجاد میکند که بهصورت مستقل تراکنشها را پردازش کرده و تنها دادههای ضروری را به زنجیره اصلی ارسال میکند. این روش برای کاهش بار شبکه اصلی طراحی شده است.
مزایای لایه دوم اتریوم
کاهش کارمزد گس: بسیاری از راهکارهای لایه دوم، هزینه انجام تراکنشها را تا چندین برابر کاهش میدهند.
افزایش سرعت تراکنشها: با اجرای تراکنشها خارج از شبکه اصلی، تأخیر در انجام آنها کاهش مییابد.
حفظ امنیت اتریوم: از آنجایی که در نهایت تراکنشها روی لایه اول ثبت میشوند، امنیت شبکه حفظ میشود.
چالشها و آینده لایه دوم
با وجود مزایای فراوان، راهکارهای لایه دوم همچنان در حال توسعه هستند و مشکلاتی مانند نقدینگی محدود، پیچیدگی استفاده و وابستگی به شبکه اصلی دارند. با این حال، با بهبود این فناوریها و توسعه اتریوم ۲.۰، انتظار میرود که لایه دوم نقش کلیدیتری در آینده بلاکچین ایفا کند.